Verschenen in
Voeding bepaalt het effect van probiotica supplementen
Probiotica, de gunstige bacteriën die van nature in onze darm leven, zijn de laatste jaren erg populair geworden als supplement. Een gezonde darmflora is belangrijk voor heel het metabolisme en de algemene gezondheid. Een verstoorde darmflora (dysbiose, te weinig ‘goede’ en te veel ‘slechte’ bacteriën) wordt in verband gebracht met uiteenlopende klachten en ziektebeelden, van allergie en auto-immuniteit tot overgewicht, diabetes en kanker.
Suppletie met probiotica kan het bacteriële evenwicht in de darm herstellen, maar dat wil nog niet zeggen dat daarmee de kous af is. Micro-organismen hebben voeding nodig om zichzelf in stand te houden en om hun werk te doen. Wat je eet, bepaalt welke ‘beestjes’ je voedt, welke de overhand krijgen in je darmen en welke stoffen ze aanmaken. Vezelrijke voeding voedt de goede bacteriën (bv. bifidobacteriën en lactobacillen) en suiker voedt ziekteverwekkende bacteriën (bv. staphylococcus en E. coli) en schimmels (bv. candida albicans).
Voedingsstoffen die de goede darmbacteriën voeden, noemt men prebiotica.
Prebiotica
- De rijkste bronnen van prebiotica zijn aardpeer, artisjok, knoflook, bieslook, prei, ui, asperges, schorseneren, haver(mout), bananen, appels, bessen, honing, peulvruchten, paddenstoelen, wortels van planten (cichorei, paardenbloem, klis, dahlia, alant), agave.
- Prebiotica zijn ook in supplementvorm verkrijgbaar, vb. fructo-oligosachariden (FOS) en inuline.
Met behulp van prebiotica maken probiotica belangrijke stoffen aan, zoals natuurlijke antibiotica en korte keten vetzuren (boterzuur, propionzuur, melkzuur, azijnzuur). Dit zijn eigenlijk metabole afbraakproducten van andere voedingsstoffen. Ze worden microbiële metabolieten genoemd. Sommige onderzoekers noemen ze 'metabiotica'.
Eén van de belangrijkste microbiële metabolieten is boterzuur (butyraat). Het stimuleert de groei van lactobacillen en bifidobacteriën, voorziet de darmcellen van energie, zorgt voor een gezonde darmwand, voorkomt ontsteking van de darm en beschermt tegen darmkanker.
Suppletie met probiotica is dus alleen zinvol als je deze probiotica voedt met prebiotica, zodat de bacteriën bioactieve stoffen kunnen aanmaken. Stoffen zoals boterzuur worden ook als supplement verkocht en hebben een gunstige werking, maar boterzuur is maar een van de vele microbiële metabolieten. Een groot aantal van de stoffen die door de darmbacteriën aangemaakt worden, is nog niet eens bekend.
Probiotica breken ook proteïnen af, maar daaruit maken ze andere metabolieten, waarvan sommige toxisch zijn als er te veel van aangemaakt worden. Veel vlees en weinig vezels eten heeft dus een heel ander effect op de darmflora dan veel groenten en fruit eten, ook op de probiotica die je via supplementen inneemt.
De beste manier om je darmflora gezond te houden en de aanmaak van alle gunstige microbiële metabolieten te garanderen is het eten van veel vezelrijke, prebioticarijke voeding en de inname van dierlijke proteïnen en geraffineerde koolhydraten en suikers beperken.
Wanneer je darmflora ernstig verstoord is - bijvoorbeeld na een antibioticakuur, door straling, door aanhoudende diarree of door slechte voeding - kan je een probioticakuur doen met voldoende hoge doses levende bacteriën. Volgens deskundigen moet je bij ernstige dysbiose drie maanden lang 100 miljard CFU (colony forming units, levende bacteriën) per dag nemen om het evenwicht te herstellen. Wat je tijdens die maanden en daarna eet, is cruciaal voor het effect van die kuur.
©Hilde Maris
Meer info
Probiotica. Gezondheid begint bij gezonde darmen. PlaceboNocebo 4.
Het belang van de darmflora. Prebiotica, probiotica & microbiële metabolieten. PlaceboNocebo 32.
Referenties
- Leonel AJ, Alvarez-Leite JI. Butyrate: implications for intestinal function. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2012 Sep;15(5):474-9.
- Macfarlane GT, Macfarlane S. Bacteria, colonic fermentation, and gastrointestinal health. J AOAC Int. 2012 Jan-Feb;95(1):50-60.
