Voeding overschrijft genen

Het ontrafelen van de genetische code wordt beschouwd als een van de grootste wetenschappelijke doorbraken. Het gaf ons inzicht in het ontstaan van ziekten en waarom sommige mensen genetisch vatbaarder zijn voor bepaalde aandoeningen dan andere. Sindsdien worden steeds meer genen ontdekt die verantwoordelijk zouden zijn voor ziekte. Er is een gen voor alzheimer, diabetes, borstkanker, glutenintolerantie, … voor elk ziektebeeld wordt wel een boosdoener gevonden.

In medische kringen ziet men dit als hét middel om je risico op ziekte te bepalen en op tijd in te grijpen. Helaas wordt er vooral ingegrepen met medicijnen of operaties (vb. het amputeren van de borsten bij aanwezigheid van het borstkankergen). In de praktijk betekent het vooral dat mensen bang gemaakt worden en zich slachtoffer voelen van hun genen.

Een nieuwere tak van de wetenschappen, de epigenetica, leert ons echter dat genen niet de oorzaak zijn van ziekten, maar eerder het gevolg van onze voeding en leefstijl. Volgens de gangbare opvatting bepalen genen de aanmaak van eiwitten in de cel en reguleren op die manier alle lichaamsfuncties. De genen zelf zijn gewoon aanwezig, daar ben je mee geboren.

Volgens recente onderzoeken is het eigenlijk omgekeerd. De cel krijgt signalen uit de omgeving en op basis van die informatie activeert ze bepaalde genen of wijzigt ze de vorm van genen, afhankelijk van welke lichaamsfuncties er moeten worden uitgevoerd. Met andere woorden: genen worden geactiveerd of van vorm veranderd in functie van wat er in het lichaam gebeurt en welke acties ondernomen moeten worden om het evenwicht te behouden of te herstellen.

De kwantumfysica gaat nog een stapje verder en toont aan dat niet alleen voeding en leefstijl onze genen beïnvloeden, maar ook gedachten, emoties en overtuigingen. Deze zouden een nog veel krachtigere impact hebben op de activiteit van genen dan voeding en leefstijl.

Om aan te tonen dat voeding inderdaad genen kan ‘overschrijven’, halen we een recente studie aan.

Een variant van een bepaald gen (TCF7L2) wordt gelinkt aan diabetes type 2, hoge cholesterol en hart- en vaatziekten. In een vijfjarig onderzoek met meer dan 7.000 deelnemers stelde men vast dat mensen met deze variant 87% meer kans hadden op diabetes. Ze hadden een hogere nuchtere bloedsuikerspiegel en meer cholesterol, LDL-cholesterol en triglyceriden in hun bloed. Bovendien kregen ze drie keer zo vaak een beroerte als mensen zonder het gen.

Een gezond dieet, dat overeenkomt met het zogenaamde Mediterraan dieet, deed deze effecten volledig teniet. Mensen met de genetische variant die gezond aten, hadden geen verhoogde bloedsuiker, cholesterol en triglyceriden. Opvallend was dat hun risico op een beroerte door het gezonde voedingspatroon zelfs lager was dan dat van de personen zonder het gen.

Ziekte of gezondheid zit niet ‘in de genen’, maar in de manier waarop we onze genen behandelen. Hoeveel ‘slechte’ genen er ook gevonden worden, we bepalen zelf welke kant we ermee uit gaan.

©Hilde Maris

Referentie

Corella D, Carrasco P, Sorlí JV, et al. Mediterranean Diet Reduces the Adverse Effect of the TCF7L2-rs7903146 Polymorphism on Cardiovascular Risk Factors and Stroke Incidence: A randomized controlled trial in a high-cardiovascular-risk population. Diabetes Care. 2013 Nov;36(11):3803-11.