Verschenen in
Jaarlijks op controle bij de dokter… of niet?
De meeste mensen gaan elk jaar naar de dokter voor een ‘check -up’, om te laten onderzoeken of alles nog in orde is. Steeds meer artsen stellen zich vragen bij de waarde van zo’n jaarlijkse controle.
De Amerikaanse Dr. Ezekiel Emanuel is van mening dat gezonde mensen hun jaarlijkse check-up beter kunnen overslaan. De reden daarvoor? Omdat er te snel en te veel gediagnosticeerd wordt, omdat er veel foute diagnoses gesteld worden, omdat er te veel onnodig behandeld wordt en omdat er te vaak onterecht angst gecreëerd wordt.
Mensen die geen klachten of symptomen hebben, hebben geen baat bij een jaarlijkse controle. Zo’n check-up kan de meest voorkomende doodsoorzaken bij gezonde mensen niet voorkomen. De meeste belangrijke ziekten of abnormaliteiten worden trouwens ontdekt wanneer iemand met klachten bij een arts komt.
Volgens Dr. Emanuel hechten artsen te veel belang aan de foute ‘gezondheidsmarkers’. Men zoekt naar afwijkingen in het bloed en onregelmatigheden op scans. Men vergeet daarbij dat iedereen verschillend is en dat de bevindingen vaak moeilijk te interpreteren zijn. Volgens hem zouden artsen meer moeten kijken naar de conditie van de patiënt, zijn buikomvang, zijn gewicht en zijn gemoedstoestand.
Een geval dat vaak aangehaald wordt, is dat van de negentigjarige man die met een acuut probleem bij de dokter komt. De arts merkt dan meestal op dat de patiënt meer dan veertig jaar niet bij de dokter geweest is, dat hij problemen had kunnen voorkomen als hij op controle geweest was, als hij gevaccineerd was, medicijnen genomen had, …
Dr. Emanuel is ervan overtuigd dat zo iemand juist zonder problemen negentig jaar geworden is, omdat hij nooit bij de dokter kwam.
Dr. Emanuel haalt nog een geval aan dat het probleem illustreert. Een patiënte zonder klachten ondergaat een ECG (elektrocardiogram) tijdens een jaarlijkse controle. De arts merkt een PVC (premature ventriculaire contractie) op. Hij beveelt een stress test en een echocardiogram aan om bepaalde zaken te kunnen uitsluiten.
De patiënte wordt bang. Er wordt een cardioloog bij gehaald die meent dat er sprake kan zijn van een verstopte ader. De patiënte moet zo snel mogelijk een hartkatheterisatie ondergaan. Tijdens deze procedure scheurt de perfect normale linkerkransslagader. De patiënte wordt in allerijl naar de operatiekamer gebracht voor een spoedoperatie. Een gezonde vrouw, zonder klachten, is opeens een patiënt in levensgevaar.
Volgens Dr. Emanuel is dat het grootste risico van ‘preventieve’ procedures: “zodra je in de machine van de gezondheidszorg belandt, is het moeilijk om er weer uit te komen”. Hij roept daarom op om de hele filosofie van gezondheidszorg te veranderen. Hij noemt drie belangrijke zaken.
- Gezondheid wordt niet gecreëerd door de gezondheidszorg (artsen, ziekenhuizen), maar door enkele basiszaken: gezonde voeding en leefstijl, beweging, voldoende slaap, een positieve houding en geluk.
- In plaats van verborgen ziekten te vrezen, moet men de gezondheidszorg vrezen. De beste manier om medische fouten te vermijden is de medische zorg te vermijden. Als je gezond bent, kan je gezond blijven door gezonde gewoonten aan te houden, niet door je arts naar mogelijke ziekten te laten zoeken. Ga pas naar een arts als je een probleem hebt.
- Iedereen is uniek. Er bestaat geen één-maat-voor-iedereen. Een gezonde hartslag, bloeddruk, cholesterol, hormoonspiegel en gezonde bloedwaarden van vitaminen, mineralen, bloedcellen, enz. zijn voor iedereen anders.
De uitdaging voor artsen en voor de geneeskunde van de toekomst is volgens Dr. Emanuel dat men de drang moet weerstaan om ziekten te vinden waar er geen zijn. Dat zal moeilijk zijn, aangezien men steeds meer nieuwe diagnosetechnieken uitvindt.
De juiste check-up is volgens hem het controleren van deze vijf factoren:
- hoe voelt de patiënt zich?
- hoe vaak lacht hij/zij?
- hoeveel weegt hij/zij?
- wat is de omvang van zijn/haar buik?
- hoe soepel beweegt hij/zij zich?
©Hilde Maris
Referentie
Emanuel EJ. Skip your annual physical. The New York Times. January 8, 2015.