Muziektherapie voor mensen met schizofrenie

Schizofrenie is een psychiatrische aandoening waarbij sprake is van een verstoorde perceptie, waanbeelden en waanideeën (hallucinaties, stemmen horen, dingen zien, paranoia, …). Dat zijn de zogenaamde ‘positieve’ symptomen. Mensen met schizofrenie kunnen ook negatieve symptomen hebben, zoals geen plezier hebben, weinig praten, gebrek aan interesse en weinig sociaal contact. Dit wordt vaak verward met depressie.

Schizofrenie betekent letterlijk ‘gespleten geest’. Het is echter een misverstand dat schizofreniepatiënten een gespleten persoonlijkheid of geest hebben.

De conventionele behandeling van schizofrenie is medicatie met antipsychotica of anti-epileptica, al dan niet in combinatie met psychotherapie of gedragstherapie.

Muziektherapie is een veelbelovende vorm van therapie voor schizofrenie. Muziektherapie is het gebruik van muziek voor het verbeteren van communicatie en het ervaren of uitdrukken van emoties. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen die niet gebaat zijn met psychotherapie positief reageren op muziektherapie.

Muziektherapie kan actief zijn, dat wil zeggen dat de patiënt zelf muziek speelt of zingt. Het kan ook receptief zijn, waarbij alleen naar muziek of zang geluisterd wordt. Vaak worden de beide vormen gecombineerd. Men hoeft niet muzikaal aangelegd te zijn om de positieve effecten van muziek te ervaren.

Onderzoekers bekeken achttien gecontroleerde studies die muziektherapie vergeleken met de standaardbehandeling, placebotherapie of geen behandeling bij schizofrenie. Sommige studies bestudeerden het effect op korte termijn (1 tot 1,5 maand), andere op middellange termijn (3 tot 4 maanden) en een paar onderzochten het effect op langere termijn (6 tot 9 maanden). Het aantal sessies varieerde van zeven tot 240. Er deden in totaal 1.215 patiënten met schizofrenie of schizofrenieachtige aandoeningen mee aan de studies.

Men onderzocht het effect van muziek op positieve en negatieve symptomen, algemene en mentale toestand, depressie en angst. Muziek had vooral een uitgesproken effect op de algemene toestand, de mentale toestand en negatieve symptomen. Het effect op positieve symptomen, depressie en angst was moeilijker te interpreteren. Het effect op cognitieve symptomen (verstandelijke functies en geheugen) was niet eenduidig, in sommige studies was er een positief effect, in andere studies geen effect.

Het duurt een tijdje voor de effecten van muziektherapie duidelijk merkbaar zijn. Hoe langer de therapie en hoe meer sessies, hoe beter de resultaten (Geretsegger M, 2017).

©Hilde Maris

Referentie

Geretsegger M, Mössler KA, Bieleninik Ł, et al. Music therapy for people with schizophrenia and schizophrenia-like disorders. Cochrane Database Syst Rev. 2017 May 29;5:CD004025.