Dansen houdt de hersenen jong

Dansen kan de achteruitgang van de lichamelijke en mentale vermogens bij ouderen tegengaan. Onderzoekers van het Duitse Centrum voor Neurodegeneratieve Ziekten in Maagdenburg stelden vast dat oudere mensen die regelmatig bewegen het verouderen van de hersenen kunnen omkeren, maar dat dansen het meest diepgaande effect heeft.

Het aanleren van of het uitvoeren van bepaalde dansen vereist constante mentale en motorische oefening en is beter dan herhaalde lichaamsoefeningen om neuroplasticiteit te stimuleren in de hersenen van oudere mensen. Neuroplasticiteit is het vormen van nieuwe verbindingen (synapsen) tussen zenuwcellen en het verhogen van de neurotransmissie, de overdracht van signalen tussen hersencellen of zenuwcellen. Dansen kan daardoor de afname van de hersenmassa (de grijze massa) tijdens het ouder worden voorkomen.

De hippocampus is een deel van de hersenen dat instaat voor leren, geheugen, ruimtelijke oriëntatie en balans. Het is het hersengebied waar de meeste neuroplasticiteit bij volwassenen plaatsvindt en een van de weinige hersengebieden die nieuwe hersencellen kunnen aanmaken.

De hippocampus wordt kleiner naarmate men ouder wordt en dit proces versnelt op heel oude leeftijd of bij ziektebeelden zoals alzheimer. Aerobe training en een goed uithoudingsvermogen voorkomen het verkleinen van de hippocampus en dragen daardoor bij aan een beter geheugen. Maar ook motorische vaardigheden vergroten de hippocampus.

Dansen vereist een grotere samenwerking van verschillende zintuigen, lichaams- en hersenfuncties dan de meeste andere lichaamsoefeningen (gehoor, zicht, evenwicht, houding, beweging, coördinatie en geheugen). Dat heeft een sterker en langduriger effect op de hersenen.

De onderzoekers vergeleken het effect van een dansprogramma met dat van een traditioneel fitnessprogramma op het volume van de hippocampus en de balans bij gezonde vrijwilligers van 63 tot 80 jaar. Het dansprogramma bestond uit het aanleren van verschillende nieuwe dansen en het fitnessprogramma bestond uit herhaalde bewegingen zoals fietsen op een hometrainer of Nordic walking. Beide programma’s duurden achttien maanden.

Bij beide groepen werd de hippocampus groter, maar bij de dansers vergrootten ook de gebieden die het meest geassocieerd worden met neuroplasticiteit. Alleen bij de dansers verbeterde de balans.

Aerobe training zoals fietsen en wandelen heeft veel gunstige effecten op lichaam en geest en moet dus zeker een onderdeel van een gezonde leefstijl blijven, maar dansen kan een extra verjongend effect hebben op de hersenen (Rehfeld K, 2017).

©Hilde Maris

Referentie

Rehfeld K, Müller P, Aye N, et al. Dancing or Fitness Sport? The Effects of Two Training Programs on Hippocampal Plasticity and Balance Abilities in Healthy Seniors. Front Hum Neurosci. 2017 Jun 15;11:305.