Elk jaar tien miljoen doden door luchtwegaandoeningen

Volgens een rapport van het Forum of International Respiratory Societies (FIRS) dat te lezen is op de website van de WHO, sterven wereldwijd jaarlijks ongeveer tien miljoen mensen aan luchtwegaandoeningen, vooral chronische obstructieve longziekten, astma, acute infectie van de onderste luchtwegen (longontsteking), tuberculose en longkanker.

Roken en luchtvervuiling worden daarbij genoemd als de belangrijkste oorzaken, maar ook een verstoord microbioom en een gebrek aan voedingsstoffen.

Meer dan vier miljoen mensen sterven jaarlijks aan infecties van de onderste luchtwegen en longontsteking. Het griepvirus wordt verantwoordelijk geacht voor ernstige ziekte bij drie tot vijf miljoen mensen en voor 250.000 tot 500.000 sterfgevallen per jaar. Andere belangrijke oorzaken zijn bacteriële infectie met Streptococcus pneumoniae en Haemophilus influenzae. Bij kinderen is het respiratoir syncytieel virus de belangrijkste oorzaak van acute luchtweginfecties.

Wereldwijd lijden 65 miljoen mensen aan chronische obstructieve longziekten (COPD, chronic obstructive pulmonary disease). Ongeveer drie miljoen mensen sterven elk jaar aan de gevolgen ervan. COPD, ook wel rokerslong genoemd, is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Vroeger werden ze samen met astma onder de noemer CARA (chronische aspecifieke respiratoire aandoeningen) geplaats, omdat ze zo veel gelijkenissen vertonen. Later werden astma en COPD als aparte ziektebeelden beschouwd, maar de symptomen en klachten overlappen elkaar zo sterk dat men nu in veel gevallen spreekt van astma-COPD overlap syndroom (ACOS).

Roken zou elk jaar verantwoordelijk zijn voor meer dan zeven miljoen sterfgevallen wereldwijd (niet alleen longaandoeningen). Sigarettenrook is een complexe samenstelling van stoffen die in de eerste plaats de longen beschadigen, maar die schadelijk zijn voor alle organen in het lichaam. Roken wordt beschouwd als de grootste risicofactor voor longziekten, vooral voor COPD en longkanker. Het verhoogt ook de kans op een veel ernstiger verloop van COVID-19 (Reddy RK, 2020).

Mensen met longziekten zijn veel gevoeliger voor de schadelijke effecten van het SARS-CoV-2 virus.

Mensen met COPD hebben veel meer kans op een ernstig ziektebeeld tijdens een COVID-19 infectie. Ze hebben vaker nood aan intensieve zorgen en mechanische ventilatie en hebben een veel hoger risico om aan de infectie te sterven (Zhao Q, 2020; Leung JM, 2020).

Ook mensen met longkanker hebben een heel slechte prognose wanneer ze COVID-19 krijgen. Dat wordt vooral gelinkt aan COPD en roken, de belangrijkste oorzaken van longkanker (Luo J, 2020).

COPD en astma zijn met medicatie redelijk goed onder controle te houden, maar opstoten zijn moeilijker te voorkomen. Een van de belangrijkste oorzaken van acute opstoten is infectie met luchtwegvirussen, vooral rhinovirus, influenzavirus, respiratoir syncytieel virus en coronavirussen (ook vóór COVID-19). Mensen met COPD en astma hebben een sterk verhoogd risico om te overlijden wanneer ze een luchtweginfectie krijgen (Hewitt R, 2016).

Wanneer mensen met onderliggende longaandoeningen nu in het ziekenhuis terechtkomen met longontsteking of acute ademnood, worden ze behandeld als vermoedelijke COVID-gevallen. Als ze positief testen op het SARS-CoV-2, komen ze in de statistieken als COVID-19 patiënten. Maar zelfs wanneer ze effectief besmet zijn met SARS-CoV-2, is het coronavirus slechts één van de oorzaken van hun ziektebeeld of een bijdragende factor die de ziekte verergert. Het volledige plaatje omvat ook alle andere onderliggende oorzaken van longziekten, zoals luchtvervuiling, roken, een verstoorde longflora en andere virale en bacteriële infecties.

Meer info
Chronische longziekten (COPD & astma) en het effect van roken op de longen worden uitgebreid besproken in PlaceboNocebo 26.

Referenties:

1. Forum of International Respiratory Societies. The Global Impact of Respiratory Disease – Second Edition. Sheffield, European Respiratory Society, 2017. Available at: www.who.int/gard/publications/The_Global_Impact_of_Respiratory_Disease.pdf
2. Hewitt R, Farne H, Ritchie A, Luke E, Johnston SL, Mallia P. The role of viral infections in exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease and asthma. Ther Adv Respir Dis. 2016 Apr;10(2):158-74. doi: 10.1177/1753465815618113. Epub 2015 Nov 26. PMID: 26611907; PMCID: PMC5933560.
3. Leung JM, Niikura M, Yang CWT, Sin DD. COVID-19 and COPD. Eur Respir J. 2020 Aug 13;56(2):2002108. doi: 10.1183/13993003.02108-2020. PMID: 32817205; PMCID: PMC7424116.
4. Luo J, Rizvi H, Preeshagul IR, et al. COVID-19 in patients with lung cancer. Ann Oncol. 2020 Oct;31(10):1386-1396. doi: 10.1016/j.annonc.2020.06.007. Epub 2020 Jun 17. PMID: 32561401; PMCID: PMC7297689.
5. Reddy RK, Charles WN, Sklavounos A, Dutt A, Seed PT, Khajuria A. The effect of smoking on COVID-19 severity: A systematic review and meta-analysis. J Med Virol. 2020 Aug 4:10.1002/jmv.26389. doi: 10.1002/jmv.26389. Epub ahead of print. PMID: 32749705; PMCID: PMC7436545.
6. Zhao Q, Meng M, Kumar R, Wu Y, Huang J, Lian N, Deng Y, Lin S. The impact of COPD and smoking history on the severity of COVID-19: A systemic review and meta-analysis. J Med Virol. 2020 Apr 15:10.1002/jmv.25889. doi: 10.1002/jmv.25889. Epub ahead of print. PMID: 32293753; PMCID: PMC7262275.