De voordelen van ongeraffineerde olijfolie

Olijfolie wordt beschouwd als een gezonde olie en een van de redenen waarom het zogenaamde mediterraan dieet zo’n gunstig effect heeft op de gezondheid. Maar er is een groot verschil in kwaliteit tussen verschillende soorten olijfolie.

De meeste soorten olijfolie die je in de supermarkt kan kopen zijn geraffineerd, dat wil zeggen ontdaan van alle ‘onzuiverheden’. Door het raffineren krijgt de olie ook een mildere smaak, die door heel veel mensen meer geapprecieerd wordt. Maar wanneer olijfolie gezuiverd is, verliest ze ook haar gezonde effecten.

Geraffineerde olijfolie bevat dezelfde hoeveelheid en soort vetzuren als ongeraffineerde, maar ze bevat nog amper polyfenolen. In ongeraffineerde extra vierge olijfolie zitten gemiddeld 150 tot 400 mg polyfenolen per liter, terwijl er in geraffineerde olijfolie nog amper 0 tot 5 mg per liter teruggevonden wordt. Het zijn juist deze polyfenolen die olijfolie een groot deel van haar gezonde eigenschappen geven.

In een recente studie bij muizen werd het effect van drie soorten ‘vetrijke diëten’ op verschillende metabole paramaters (zoals gewicht, bloeddruk, bloedsuikerspiegel, insuline, cholesterol en triglyceriden) getest. De muizen kregen ofwel een standaard dieet ofwel een dieet met 20 gram vetten uit geraffineerde olijfolie, ongeraffineerde extra vierge olijfolie of boter.

Opvallend was dat de geraffineerde olijfolie zorgde voor een hogere bloeddruk, meer cholesterol en triglyceriden, minder HDL-cholesterol, een hogere bloedsuikerspiegel en meer insuline in het bloed dan de ongeraffineerde olijfolie. Het cholesterolgehalte en de bloedsuikerspiegel waren zelfs hoger dan die van de muizen die boter kregen.

De onderzoekers gaan ervan uit dat het grote verschil voor een deel te danken is aan het gunstige effect van de polyfenolen in de ongeraffineerde olijfolie op de darmflora. De muizen die geraffineerde olijfolie kregen, hadden na afloop van de studie een andere samenstelling van de darmbacteriën dan de muizen die ongeraffineerde olijfolie kregen (Martínez N, 2019).

De gezonde effecten van olijfolie zitten dus niet zozeer in de vetten, maar in de polyfenolen of in de combinatie van de vetzuren en de polyfenolen. Dat geldt ook voor alle andere soorten olie. Gezuiverde, geraffineerde olie heeft niets meer van de gezonde eigenschappen van de koudgeperste, ongeraffineerde olie.

De beste manier om van zowel de gezonde vetten als van de brede waaier van polyfenolen en andere bioactieve stoffen te genieten, is door het eten van de bronnen van de olie zelf, zoals olijven, noten, zaden, pitten en avocado’s. Als je graag olie in je gerechten gebruikt, kies dan voor koudgeperste, ongeraffineerde olie (en verhit de olie zo min mogelijk tijdens het bereiden).

©Hilde Maris

Referentie:
Martínez N, Prieto I, Hidalgo M, et al. Refined versus Extra Virgin Olive Oil High-Fat Diet Impact on Intestinal Microbiota of Mice and Its Relation to Different Physiological Variables. Microorganisms. 2019 Feb 23;7(2):61. doi: 10.3390/microorganisms7020061. PMID: 30813410; PMCID: PMC6406240.