Een tekort aan foliumzuur snel aanvullen tijdens de zwangerschap

Een gebrek aan foliumzuur tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op geboorteafwijkingen, ontwikkelingsstoornissen en neurologische aandoeningen bij de baby. Een foliumzuurtekort kan best al gecorrigeerd worden voor men zwanger wordt (ook bij de vader), maar ook na de bevruchting is er nog een korte tijdsspanne waarin je foliumzuur kan aanvullen om genetische mutaties te voorkomen.

Om neuralebuisdefecten (een open ruggetje of open schedel) te voorkomen moet de foliumzuurconcentratie binnen de drie weken na de bevruchting op peil zijn. Op de dag dat je normaal je menstruatie zou krijgen, heb je nog ongeveer 7 à 8 dagen de tijd voor de neurale buis sluit. Voor het voorkomen van andere geboorteafwijkingen (zoals hartafwijkingen, open verhemelte, gespleten lip) en ontwikkelingsstoornissen is er iets meer tijd, maar hoe sneller de foliumzuurwaarden aangevuld worden, hoe beter.

De officiële aanbeveling voor zwangere vrouwen is 400 tot 800 µg foliumzuur per dag. Dat is vooral bedoeld om tekorten te voorkomen, niet om bestaande tekorten op te heffen. Een dagelijkse inname van 400 µg of een multivitamine met die hoeveelheid is niet voldoende om binnen enkele dagen voldoende hoge foliumzuurwaarden te bereiken bij vrouwen met een tekort.

Om snel hoge bloedwaarden te bereiken, worden vaak heel hoge doses van 4.000 µg (4 mg) foliumzuur per dag voorgeschreven aan zwangere vrouwen, maar dat kan een averechts effect hebben, vooral als het synthetisch foliumzuur is.

Een hoge inname van synthetisch foliumzuur kan meer ongewenste dan gewenste effecten hebben, vooral bij vrouwen bij wie het foliumzuurmetabolisme verstoord is (door een slechte omzetting van foliumzuur naar de actieve vormen en/of een slechte opname van foliumzuur in de cellen). Het inactief foliumzuur stapelt zich dan op in het bloed en de cellen hebben een gebrek, wat het risico op genetische mutaties, neurodegeneratie, immuunstoornissen en kanker verhoogt.

Synthetisch foliumzuur kan zelfs de opname van de actieve vorm van foliumzuur (methyltetrahydrofolaat, MTHF) in de cellen verhinderen en op die manier een gebrek aan foliumzuur veroorzaken of verergeren (Smith D, 2017).

Om de bloedwaarden van foliumzuur tijdens (of voor de zwangerschap) heel snel aan te vullen, kan men vijf boosterdoses van 7,5 mg (7.500 µg) methyltetrahydrofolaat nemen (om de 12 uur een dosis) en vervolgens overschakelen op een onderhoudsdosis van 400 µg per dag. Op die manier kan een tekort heel snel aangevuld worden, zonder gevaar voor opstapeling van inactief foliumzuur (Bailey SW, 2018). Doe dit alleen in overleg met je arts en laat je foliumzuurwaarden goed opvolgen.

De werking van foliumzuur kan ondersteund worden door de andere B-vitaminen, choline, vitamine C, vitamine D3, omega-3 vetzuren, antioxidanten en polyfenolen, die ook allemaal belangrijk zijn voor een gezonde zwangerschap en een gezonde baby.

©Hilde Maris

Referenties:

1. Bailey SW, Ayling JE. The pharmacokinetic advantage of 5-methyltetrahydrofolate for minimization of the risk for birth defects. Sci Rep. 2018 Mar 6;8(1):4096. doi: 10.1038/s41598-018-22191-2. PMID: 29511242; PMCID: PMC5840174.
2. Smith D, Hornstra J, Rocha M, et al. Folic Acid Impairs the Uptake of 5-Methyltetrahydrofolate in Human Umbilical Vascular Endothelial Cells. J Cardiovasc Pharmacol. 2017 Oct;70(4):271-275. doi: 10.1097/FJC.0000000000000514. PMID: 28991880; PMCID: PMC5642340.