Cyclisch vasten verbetert de immuunrespons bij mensen met kanker

Vasten is een van de beste manieren om het immuunsysteem te ‘resetten’ en een verstoord metabolisme te herstellen. Echt vasten – een langere periode niet of heel weinig eten – is voor veel mensen niet zo eenvoudig. Ook constante caloriebeperking (alle dagen weinig eten) is vaak moeilijk vol te houden. Er zijn verschillende manieren om het effect van vasten of weinig eten na te bootsen, met gelijkaardige voordelen, maar gemakkelijker om op lange termijn aan te houden. Een daarvan is het vasten-nabootsingsdieet (fasting mimicking diet, FMD). Het bestaat uit vijf dagen heel weinig eten en de rest van de maand ‘gewoon’ eten. Het wordt ook cyclisch vasten genoemd.

Deze vorm van vasten zorgt ervoor dat het eigen immuunsysteem veel beter in staat is om tumoren te vernietigen. Het versterkt bovendien de werking van chemo- en immunotherapie. Dat is uitvoerig aangetoond bij muizen, maar het werkt ook bij mensen.

In een recent onderzoek moesten 101 kankerpatiënten die behandeld werden voor verschillende soorten kanker een vasten-nabootsingsdieet volgen. Dat hield in dat ze vijf dagen na elkaar heel weinig calorieën mochten eten (maximum 600 kcal op de eerste dag en de volgende vier dagen maximum 300 kcal per dag). Deze cyclus werd elke drie tot vier weken herhaald (individueel afgestemd op de behandeling die ze kregen). Tijdens die vijf dagen mochten ze alleen plantaardig koolhydraat- en eiwitarm voedsel eten (vooral groenten, fruit, noten en een beetje extra vierge olijfolie). Tussen de vastencycli mochten ze eten wat ze wilden, maar ze werden wel aangeraden om gezond te eten en te leven.

Dit cyclisch vasten had een bijzonder gunstig effect op het metabolisme, met een aanzienlijke daling van de bloedsuikerspiegel (gemiddeld -18,6%), insuline in het bloed (-50,7%) en insulineachtige groeifactor IGF-1 (-30,3%). Een hoge bloedsuikerspiegel en te veel insuline en IGF-1 bieden een ideale voedingsbodem voor kankercellen, en zorgen ervoor dat tumoren beter in staat zijn om te groeien. Ze ondermijnen ook het effect van elke behandeling.

Bij een deel van de patiënten, bij wie de tumor(en) operatief verwijderd werden, werd ook de activiteit van immuuncellen in en rond de tumoren en in het bloed onderzocht. Na een vastencyclus was het aantal actieve kankerceldodende immuuncellen verhoogd. Het immuunsysteem schakelde over naar een sterkere antitumor-immuniteit (Vernieri C, 2021).

Als je zelf van plan bent om cyclisch te vasten, overleg dit dan met je behandelende arts, zodat de cycli afgestemd kunnen worden op je behandeling. Sommige mensen kunnen in het begin last hebben van een te lage bloedsuikerspiegel (hypoglycemie), vermoeidheid, duizeligheid en flauwte. Dat gaat meestal over na een paar cycli, maar het is aangeraden om dit goed op te volgen.

©Hilde Maris

Meer info
In het volgende nummer, PlaceboNocebo 62, gaan we dieper in op caloriebeperking en verschillende vormen van vasten.

Referentie:
Vernieri C, Fuca G, Ligorio F, et al. Fasting-mimicking diet is safe and reshapes metabolism and antitumor immunity in cancer patients. Cancer Discov. 2021 Nov 17:candisc.0030.2021. doi: 10.1158/2159-8290.CD-21-0030. Epub ahead of print. PMID: 34789537.