Verschenen in
Regelmatig bewegen kan immuunveroudering omkeren
Een goed functionerend immuunsysteem is een belangrijke bondgenoot voor een lang en gezond leven. Dit ingenieuze systeem beschermt het lichaam niet alleen tegen vreemde, mogelijk ziekteverwekkende organismen, maar ruimt ook alle beschadigde, gemuteerde of defecte cellen op. Voor een goede gezondheid op elke leeftijd moet het immuunsysteem vlot kunnen schakelen tussen immuunactivering en immuunonderdrukking. Het moet in bepaalde delen van het lichaam ontsteking opwekken en op andere plaatsen ontsteking afremmen.
Oudere mensen hebben vaak een verstoord immuunsysteem, een verschijnsel dat immunosenescentie of immuunveroudering genoemd wordt. Tijdens immuunveroudering geraakt de delicate immuunbalans verstoord, waardoor ouderen enerzijds minder weerstand hebben tegen infecties en kanker en anderzijds auto-immune of zelf-ontstekingsziekten kunnen krijgen.
Immuunveroudering gaat gepaard met een verminderde werking van zowel het aangeboren als het verworven immuunsysteem. Ouderen maken vaak minder antilichamen aan tegen ziekteverwekkers, vooral tegen nieuwe pathogenen (bv. bacteriën of virussen waar ze nooit eerder mee in contact kwamen). Deze verzwakte immuunrespons zorgt ook voor een chronische laaggradige ontsteking.
Immuunveroudering is – ondanks de benaming – niet zozeer het gevolg van ouder worden op zich, maar vooral van bepaalde leefstijlfactoren die men vaak ziet bij oudere mensen: een eenzijdig en geraffineerd voedingspatroon, te veel binnen zitten, te weinig in de zon komen en te weinig bewegen. Jongere mensen met deze leefstijl kunnen evengoed tekenen van immuunveroudering vertonen.
Regelmatig matig-intensief bewegen verhoogt de weerstand tegen infecties en kanker en vermindert chronische ontsteking en ontstekingsziekten. Te intensief sporten of overtraining heeft meestal een averechts effect op het immuunsysteem.
Recent werd bevestigd dat regelmatig bewegen een gunstig effect heeft op immuunveroudering. Negenentwintig gezonde vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 67 jaar met een zittend leven, volgden zes weken lang een bewegingsprogramma. Ze deden twee keer per week een uur matig-intensieve gewrichtsvriendelijke oefeningen: een combinatie van loopband/crosstrainer/hometrainer, krachtoefeningen met weerstandsbanden, balansoefeningen op een fitnessbal en stretchen.
Voor en na het bewegingsprogramma werden bloedstalen afgenomen om de activiteit van immuuncellen te meten. Na zes weken hadden de vrouwen minder vet en meer spieren en een betere lichamelijke conditie. Ook de activiteit van verschillende soorten immuuncellen was gewijzigd en de verhouding tussen verschillende onderdelen van het immuunsysteem werd herschikt, wat wijst op een herstelde immuunrespons en een beter evenwicht tussen immuunactivering en immuunonderdrukking (Papp G, 2021).
Door regelmatig matig-intensief te bewegen, kan je tot op hoge leeftijd je immuunsysteem gezond helpen houden. Het is vooral belangrijk dat je voldoende en regelmatig beweegt (af en toe heeft weinig effect), dat je jezelf niet uitput (niet te intensief en niet te lang trainen) en dat je lichaam ook voldoende rust krijgt om zich te herstellen van de inspanningen.
©Hilde Maris
Meer info
De preventie en behandeling van een verzwakte weerstand en/of een overactief immuunsysteem wordt uitgebreid besproken in onder andere:
- PlaceboNocebo 52 (auto-immuniteit en zelf-ontsteking)
- PlaceboNocebo 53 (covid)
- PlaceboNocebo 55 (hooikoorts)
- PlaceboNocebo 49 (de ziekte van Lyme)
Referentie:
Papp G, Szabó K, Jámbor I, et al. Regular Exercise May Restore Certain Age-Related Alterations of Adaptive Immunity and Rebalance Immune Regulation. Front Immunol. 2021 Apr 16;12:639308. doi: 10.3389/fimmu.2021.639308. PMID: 33936054; PMCID: PMC8085426.