Meer water drinken voor het voorkomen van een te lage bloeddruk en/of te snelle hartslag bij het rechtstaan

Duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, kortademigheid en/of hartkloppingen als je te snel rechtkomt terwijl je een tijdje gezeten of gelegen hebt, of wanneer je lang rechtstaat, is meestal het gevolg van een verstoorde werking van het autonoom zenuwstelsel.

Het autonoom zenuwstelsel past in normale omstandigheden heel snel de bloeddruk, de hartslag en de ademhaling, enz. aan wanneer het lichaam van positie verandert of in beweging komt. Wanneer dat niet gebeurt, kan je bloeddruk na het rechtkomen niet snel genoeg stijgen (of te sterk stijgen) en je hartslag kan te sterk verhogen (of niet snel genoeg omhoog gaan). Dat noemt men orthostatische syndromen. Bij een te lage bloeddruk spreekt men van orthostatische hypotensie. Een te snelle hartslag na het rechtstaan noemt men posturale tachycardie. Ze hebben beide dezelfde onderliggende oorzaken, namelijk een verstoorde werking van het autonoom zenuwstelsel (autonome disfunctie). De meest kenmerkende symptomen van orthostatische syndromen zijn duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, (neiging) tot flauwvallen, vermoeidheid, kortademigheid, hyperventilatie, te sterk zweten of niet kunnen zweten. Maar ook overgevoeligheid voor pijn, emotionele en psychische problemen, prikkelbare darmen en blaasproblemen kunnen het gevolg zijn van autonome disfunctie.

Autonome disfunctie kan veel uiteenlopende oorzaken hebben en kan op verschillende manieren behandeld worden. Meer daarover lees je in PlaceboNocebo 61.

Een heel eenvoudige en doeltreffende manier om een te lage bloeddruk en/of een te snelle hartslag tijdens het rechtstaan te voorkomen is meer water drinken. Ervoor zorgen dat je goed gehydrateerd bent, kan een groot verschil maken voor orthostatische syndromen (Snapper H, 2022).

Water drinken kan ook een onmiddellijk effect hebben op de hartslag en de bloeddruk. In een onderzoek moesten orthostatische patiënten met een te lage bloeddruk en/of te hoge hartslag 480 ml water op kamertemperatuur opdrinken binnen vijf minuten. De bloeddruk van de patiënten met hypotensie steeg daardoor van gemiddeld 83/53 mmHg naar 114/66 mmHg. Dit effect werd al bereikt na 35 minuten na het drinken. Bij mensen die last hadden van een te sterke bloeddrukdaling na een maaltijd (daling van gemiddeld 43/20 mmHg), kon het water drinken deze daling met de helft verminderen (daling van 22/12 mmHg). Bij mensen met een te snelle hartslag tijdens het rechtstaan, daalde de hartslag van gemiddeld 123 slagen per minuut naar 108 na het drinken van 480 ml water (Shannon JR, 2002).

©Hilde Maris

Meer info
Autonome disfunctie wordt uitgebreid besproken in PlaceboNocebo 61.

Referenties:

1. Shannon JR, Diedrich A, Biaggioni I, et al. Water drinking as a treatment for orthostatic syndromes. Am J Med. 2002 Apr 1;112(5):355-60. doi: 10.1016/s0002-9343(02)01025-2. PMID: 11904109.
2. Snapper H, Cheshire WP. Oral and intravenous hydration in the treatment of orthostatic hypotension and postural tachycardia syndrome. Auton Neurosci. 2022 Jan 31;238:102951. doi: 10.1016/j.autneu.2022.102951. Epub ahead of print. PMID: 35123367.