Voeding speelt een belangrijke rol bij epilepsie

Voeding speelt een belangrijke rol in het ontstaan van epilepsie en zou ook de basis moeten vormen voor de behandeling ervan. Vóór de komst van anti-epileptica werd vaak een ketogeen dieet voorgeschreven aan epilepsiepatiënten. Het werkt goed, maar het is geen erg smakelijk dieet, het is moeilijk vol te houden en het is meestal niet gezond op lange termijn. Een glutenvrij dieet of een voedingspatroon met een lage glycemische belasting werkt vaak even goed.

Epilepsie en epilepsieachtige aanvallen zijn een van de manifestaties van coeliakie of glutenintolerantie. Bij mensen met glutenintolerantie verstoort de inname van gluten de darmflora en de connectie tussen de darm en de hersenen. Het veroorzaakt neuro-inflammatie, een immuun- en ontstekingsreactie in de hersenen en het zenuwstelsel (Jackson JR, 2012; Daulatzai MA, 2015; Pennisi M, 2017).

Een glutenvrij dieet is doeltreffend bij ongeveer de helft van de epilepsiepatiënten (ongeacht of ze coeliakie hebben). Het vermindert het aantal aanvallen, het zorgt ervoor dat de dosis van anti-epileptica verlaagd kan worden of dat men helemaal kan stoppen met anti-epileptische medicijnen (Julian T, 2018; Casciato S, 2015; Hernández MA, 1998).

Er zijn verschillende gevalsstudies gepubliceerd van mensen met epilepsie die volledig vrij worden van aanvallen door een glutenvrij dieet en volledig kunnen stoppen met medicijnen. Dat is vooral het geval bij patiënten met echte coeliakie (Julian T, 2018; Bashiri H, 2016; Fois A, 1994).

Ook bij patiënten met glutengevoeligheid (zonder coeliakie) kan een glutenvrij dieet epilepsie ‘genezen’ (Bruni O, 2014).

Bij epilepsie moet altijd nagegaan worden of er sprake is van glutenintolerantie of coeliakie. Zelfs als er geen echte coeliakie vastgesteld wordt (geen antilichamen in het bloed, geen darmklachten), is het aangeraden om een glutenvrij dieet te proberen. Glutenintolerantie wordt niet altijd gediagnosticeerd. Ook wanneer er geen antilichamen in het bloed aanwezig zijn en wanneer men geen typische darmklachten heeft, kan men gevoelig of intolerant zijn voor gluten en kan gluten neurologische en psychiatrische klachten veroorzaken die door een glutenvrij dieet onmiddellijk sterk verminderen en na verloop van tijd zelfs helemaal kunnen verdwijnen (Genuis SJ, 2014).

Ook andere voedingsmiddelen waar men allergisch of intolerant voor is, kunnen epileptische aanvallen of epilepsie veroorzaken. Naast gluten en tarwe wordt vooral koemelkallergie gelinkt aan epilepsie (Chong KW, 2018; Falsaperla R, 2014; Frediani T, 2004).

Er zijn verschillende gevallen van kinderen met epilepsie die geen aanvallen meer krijgen wanneer ze geen koemelkproducten meer eten of drinken. Het effect van een koemelkvrij dieet wordt bij hen ook bevestigd door een elektro-encefalogram (EEG). Wanneer ze terug koemelkproducten eten, krijgen ze weer aanvallen (niet onmiddellijk, maar pas na een paar dagen) en worden ook op een EEG opnieuw afwijkingen gezien (Pelliccia A, 1999; Falsaperla R, 2017).

Andere doeltreffende voedingsmaatregelen zijn een voedingspatroon met een lage glycemische belasting en vasten. Wanneer iemand een epileptische of epilepsieachtige aanval gekregen heeft of wanneer men vermoedt dat iemand epilepsie heeft, zou in de eerste plaats het voedingspatroon aangepast moeten worden. Als dat niet voldoende is, kunnen voedingssupplementen zoals omega-3 vetzuren, vitamine B6 en de andere B-vitaminen, magnesium en vitamine D ingezet worden. Anti-epileptica zouden de laatste optie moeten zijn, niet de eerste. Uiteraard moet dit in overleg met een arts gebeuren.

©PlaceboNocebo

Meer info
Epilepsie (ook bij honden) en de rol van voeding en antioxidanten bij epilepsie komen uitgebreid aan bod in PlaceboNocebo 42.

 Referenties:

1. Bashiri H, Afshari D, Babaei N, et al. Celiac Disease and Epilepsy: The Effect of Gluten-Free Diet on Seizure Control. Adv Clin Exp Med. 2016 Jul-Aug;25(4):751-4.
2. Bruni O, Dosi C, Luchetti A, et al. An unusual case of drug-resistant epilepsy in a child with non-celiac gluten sensitivity. Seizure. 2014 Sep;23(8):674-6.
3. Casciato S, Morano A, Albini M, et al. Cryptogenic focal epilepsy and "hidden" celiac disease in adulthood: a causal or accidental link? Int J Neurosci. 2015;125(12):913-7.
4. Chong KW, Ling S, Loh W. An unusual case of infant seizures with anaphylaxis to wheat. Asia Pac Allergy. 2018 Mar 3;8(2):e13.
5. Daulatzai MA. Non-celiac gluten sensitivity triggers gut dysbiosis, neuroinflammation, gut-brain axis dysfunction, and vulnerability for dementia. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2015;14(1):110-31.
6. Falsaperla R, Pavone P, Miceli Sopo S, et al. Epileptic seizures as a manifestation of cow's milk allergy: a studied relationship and description of our pediatric experience. Expert Rev Clin Immunol. 2014 Dec;10(12):1597-609.
7. Falsaperla R, Romano C, Pavone P, et al. The Gut-brain Axis: A New Pathogenic View of Neurologic Symptoms - Description of a Pediatric Case. J Pediatr Neurosci. 2017 Jan-Mar;12(1):105-108.
8. Fois A, Vascotto M, Di Bartolo RM, et al. Celiac disease and epilepsy in pediatric patients. Childs Nerv Syst. 1994 Sep;10(7):450-4.
9. Frediani T, Pelliccia A, Aprile A, et al. Partial idiopathic epilepsy: recovery after allergen-free diet. Pediatr Med Chir. 2004 May-Jun;26(3):196-7.
10. Genuis SJ, Lobo RA. Gluten sensitivity presenting as a neuropsychiatric disorder. Gastroenterol Res Pract. 2014;2014:293206.
11. Hernández MA, Colina G, Ortigosa L. Epilepsy, cerebral calcifications and clinical or subclinical coeliac disease. Course and follow up with gluten-free diet. Seizure. 1998 Feb;7(1):49-54.
12. Jackson JR, Eaton WW, Cascella NG, et al. Neurologic and psychiatric manifestations of celiac disease and gluten sensitivity. Psychiatr Q. 2012 Mar;83(1):91-102.
13. Julian T, Hadjivassiliou M, Zis P. Gluten sensitivity and epilepsy: a systematic review. J Neurol. 2018 Aug 23.
14. Pelliccia A, Lucarelli S, Frediani T, et al. Partial cryptogenetic epilepsy and food allergy/intolerance. A causal or a chance relationship? Reflections on three clinical cases. Minerva Pediatr. 1999 May;51(5):153-7.
15. Pennisi M, Bramanti A, Cantone M, et al. Neurophysiology of the "Celiac Brain": Disentangling Gut-Brain Connections. Front Neurosci. 2017 Sep 5;11:498.