Een derde van de ontdekte borstkankers is… geen borstkanker

In de afgelopen 30 jaar hebben in Amerika naar schatting 1.3 miljoen vrouwen onterecht de diagnose borstkanker gekregen. Dat wil zeggen dat de tumoren die bij deze vrouwen tijdens een screening ontdekt werden, nooit tot klinische symptomen geleid zouden hebben. In 2008 alleen al waren dat meer dan 70.000 vrouwen, bijna een derde (31%) van alle borstkankerdiagnoses van dat jaar.

Twee Amerikaanse artsen, Dr. Archie Bleyer en Dr. H. Gilbert Welch, publiceerden de resultaten van hun onderzoek in het tijdschrift New England Journal of Medicine. Ze waarschuwen ervoor dat mammografieën tot een overdiagnose van borstkanker leiden.

Volgens Dr. Daniël B. Kopans, een expert in mammografieën, is het gewoon weer een niet wetenschappelijk onderbouwde aanval op mammografieën. “Mammografie leidt niet tot overdiagnose”, zegt hij, “maar helaas kunnen artsen het onderscheid niet maken tussen kankers die dodelijk zijn wanneer ze niet behandeld worden, en kankers die niet behandeld moeten worden.”

Met andere woorden: een derde van het aantal borstkankers moet niet behandeld worden, maar wordt toch behandeld, omdat artsen het onderscheid niet kunnen maken.

In Zweden is een gelijkaardig onderzoek uitgevoerd met ongeveer dezelfde conclusie. Daar schatte men dat een kwart van de borstkankers die met mammografieën ontdekt worden niet tot klinische symptomen zou geleid hebben als ze niet ontdekt waren.

In het Nederlandse St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg stelden onderzoekers in 2011 vast dat 60% van alle afwijkende mammografieën vals-positief was. Deze onterecht met borstkanker gediagnosticeerde vrouwen leven na het horen van het slechte nieuws in angst. De bijkomende onderzoeken en biopsies en het bespreken van de behandelingsmogelijkheden hebben een verwoestend effect op hun leven. 72% van de vrouwen moest minstens één kernbiopsie ondergaan (verwijderen van een stukje weefsel met een holle naald) en 8% van de vrouwen moest een excisiebiopsie ondergaan (verwijderen van het volledige afwijkende deel door operatie) voor ze uiteindelijk te horen kregen dat het ‘goedaardig’ was. Zelfs na een ‘correctie’ van de resultaten en de geruststelling dat alles in orde was, bleef de angst bij veel vrouwen tot een jaar lang hangen.

Mammografieën zijn niet alleen moeilijk te interpreteren, ze kunnen ook zelf borstkanker veroorzaken. Niet alleen door de straling, maar ook door het krachtig samendrukken van het borstweefsel. Dit beschadigt het gezonde borstweefsel en kan eventueel aanwezige tumoren doen openbarsten.

Borstkanker in een vroeg stadium ontdekken verhoogt de kans op overleven niet, volgens Blyer en Welch. Of je al dan niet van borstkanker geneest heeft meer te maken met het soort borstkanker dat je hebt, welke behandeling je ondergaat, of je je leefstijl en voedingspatroon aanpast en hoe je tegen de diagnose en het leven aankijkt.

©Hilde Maris

Meer info
Borstkanker. PlaceboNocebo 39.
Kanker begrijpen. De wijsheid van het lichaam (uitgebreid boek over kanker).

Referenties

1. Bleyer A, Welch HG. Effect of three decades of screening mammography on breast-cancer incidence. N Engl J Med. 2012 Nov 22;367(21):1998-2005.
2. Van der Steeg AFW, Keyzer-Dekker CMG, De Vries J, Roukema JA. Effect of abnormal screening mammogram on quality of life. British Journal of Surgery 98 (4); April 2011: 537–542