Darmbacteriën manipuleren ons eetgedrag

De bacteriën die in onze darmen leven hebben een enorme invloed op onze gezondheid en zelfs op ons gedrag. De darmbacteriën, hun functies en hun onderliggende verhoudingen worden in de wetenschappen volop bestudeerd en er duiken steeds meer interessante verbanden op tussen deze micro-organismen en onze fysieke en mentale gezondheid.

De darmbacteriën zorgen ervoor dat hun gastheer of gastvrouw verlangt naar juist die voedingsmiddelen die de bacteriën zelf nodig hebben voor hun overleven en die hun concurrentie (andere bacteriën) vermindert. Ze doen dat door via het zenuwstelsel signalen naar de hersenen te sturen: door rechtstreekse stimulatie van de nervus vagus en via neurotransmitters zoals serotonine en dopamine. Dat noemt men de darm-hersenen connectie of de microbioom-darm-hersenen as.

De nervus vagus is een zenuw die vanuit de hersenen tot in de darmen loopt. Ze verbindt 100 miljoen zenuwcellen in de darmen met de hersenen. De zenuwcellen in de darmen worden geprikkeld door bepaalde bacteriën of door de stoffen die ze aanmaken uit onze voeding en geven deze prikkels door aan de hersenen.

Uit onderzoek blijkt dat het blokkeren van de nervus vagus tot een spectaculair gewichtsverlies leidt, terwijl het activeren ervoor zorgt dat men blijft eten, ook al is men volledig verzadigd.

De darmbacteriën kunnen ook ons gedrag en onze stemming beïnvloeden via de nervus vagus en door de aanmaak van onder andere serotonine en dopamine. Ze kunnen toxische stoffen aanmaken die ons depressief maken of stoffen vrijgeven die ons een goed gevoel geven. Een goed voorbeeld is een verhoogde aanmaak van serotonine (de goed-gevoel-neurotransmitter) na het eten van koolhydraten en suikers, waardoor we ons goed voelen en steeds meer suikers willen eten.

Sommige darmbacteriën, zoals Prevotella, groeien het best wanneer ze koolhydraten en suikers te eten krijgen (ook schimmels voeden zich met suiker). Bacteroïden hebben een voorkeur voor eiwitten en verzadigde vetten en Bifidobacteriën groeien op vezelrijke voeding. Wanneer je veel koolhydraten en suikers eet, zullen de Prevotella bacteriën in aantal vermeerderen ten koste van andere bacteriën. Ze zullen de hersenen prikkelen om je meer koolhydraten en suikers te doen eten.

Het goede nieuws is dat je zelf bepaalt welke bacteriën in jouw darmen leven, ongeacht welke op dit moment de overhand hebben. Door bijvoorbeeld meer vezels te eten, voed je de Bifidobacteriën. En meer Bifidobacteriën in verhouding tot Prevotella vermindert de drang naar suikers. Ook het nemen van probiotica en prebiotica supplementen kan het bacterieel evenwicht in de darmen herstellen. Dit gaat heel snel. Uit onderzoek blijkt dat de darmflora al binnen 24 uur wijzigt door inname van bepaalde voeding of suppletie met prebiotica en probiotica.

In medisch onderzoek wordt ondertussen ook fecale transplantatie of fecale bacteriotherapie toegepast: de darmbacteriën (uit de stoelgang) van een gezonde persoon worden in de darmen van een zieke persoon getransplanteerd. Het verschil met probiotica suppletie is dat het niet om een paar bacteriestammen gaat, maar om alle bacteriën die in de darm aanwezig zijn in de juiste verhouding. Het is een veelbelovende therapie bij bacteriële infecties (vooral met Clostridium difficile), de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, prikkelbare darmen, verzwakte immuniteit, insulineresistentie, diabetes, allergie, auto-immuniteit en overgewicht.

Darmbacteriën bepalen jouw stemming, gedrag en eetlust,
maar jij bepaalt welke bacteriën in jouw darmen leven

©Hilde Maris

Meer info
Het belang van de darmflora. Prebiotica, probiotica & microbiële metabolieten. PlaceboNocebo 32.
De darmflora & mentale gezondheid. Psychobiotica, de nieuwe antidepressiva & angstremmers. PlaceboNocebo 37.

Referentie

Alcock J, Maley CC, Aktipis CA. Is eating behavior manipulated by the gastrointestinal microbiota? Evolutionary pressures and potential mechanisms. Bioessays. 2014 Aug 8.