B-vitaminen & omega-3 beschermen het hart tegen luchtvervuiling

Luchtvervuiling – de aanwezigheid van heel kleine stofdeeltjes of fijnstof in de lucht – draagt volgens de WHO wereldwijd bij aan 3,7 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar, vooral door acute effecten op het cardiovasculair systeem (WHO, 2014). Fijnstof is – net als extreme fysieke inspanningen, stress en alcohol - een van de belangrijkste triggers voor het krijgen van een hartaanval (Nawrot TS, 2011).

Steeds meer stedelijke gebieden hebben te hoge concentraties fijnstof. Je kan als individu maar heel weinig doen tegen de globale luchtvervuiling, maar je kan jezelf er wel tegen beschermen, onder andere door suppletie met omega-3 vetzuren en de B-vitaminen.

Een van de meetbare acute effecten van blootstelling aan fijnstof is een verminderde hartritmevariabiliteit of hartcoherentie (het verschil in de tijd tussen twee hartslagen). Het hartritme wordt geregeld door het autonoom zenuwstelsel. Hartritmevariabiliteit is een barometer voor de toestand van het autonoom zenuwstelsel en de zelfregulerende systemen in het lichaam, zoals lichaamstemperatuur, hormoonhuishouding, immuunsysteem, spijsvertering, ademhaling en hartslag.

Fijnstof verhoogt de activiteit van het autonoom zenuwstelsel. Het veroorzaakt ook oxidatieve stress en inflammatie (Fiordelisi A, 2017). De B-vitaminen zijn belangrijk voor het zenuwstelsel - ook voor het autonoom zenuwstelsel - en ze kunnen oxidatieve stress en inflammatie remmen. Korte blootstelling aan fijnstof verlaagt de hartritmevariabiliteit alleen bij mensen met een lage inname van vitamine B6 en B12 en niet bij diegenen met een hogere inname (Baccarelli A, 2008).

Onderzoekers wilden daarom weten of suppletie met de B-vitaminen de effecten van fijnstof op het autonoom zenuwstelsel en het cardiovasculair systeem konden voorkomen of verminderen.

Ze gaven tien gezonde volwassenen een placebo en stelden hen daarna twee uur bloot aan lucht zonder fijnstof. Vervolgens moesten ze vier weken dezelfde placebo nemen, waarna ze twee uur blootgesteld werden aan fijnstof. Vervolgens kregen ze vier weken B-vitaminen, gevolgd door nog eens twee uur blootstelling aan fijnstof. De suppletie bestond uit 2,5 mg foliumzuur, 50 mg vitamine B6 en 1 mg vitamine B12 per dag.  

De korte blootstelling aan fijnstof verlaagde de hartritmevariabiliteit en verhoogde de hartslag. Het verhoogde ook het aantal witte bloedcellen (neutrofielen, lymfocyten, monocyten), een teken van een verhoogde immuunrespons. Dit effect werd sterk verminderd – bijna volledig voorkomen – door de B-vitaminen (Zhong J, 2017).

Ook suppletie met twee gram omega-3 vetzuren (drie gram visolie) per dag gedurende vier weken beschermt tegen de schadelijke effecten van fijnstof op het hart (Tong H, 2012).

©Hilde Maris

Meer info
Foliumzuur. Preventie van geboorteafwijkingen & ontwikkelingsstoornissen. PlaceboNocebo 19.
Vitamine B12. Een stof om niet meer te vergeten. PlaceboNocebo 10.
Vitamine B6. Zenuwregeneratie en gezond DNA. PlaceboNocebo 04.

Referenties

1. Baccarelli A, Cassano PA, Litonjua A, et al. Cardiac autonomic dysfunction: effects from particulate air pollution and protection by dietary methyl nutrients and metabolic polymorphisms. Circulation. 2008 Apr 8;117(14):1802-9.
2. Fiordelisi A, Piscitelli P, Trimarco B, et al. The mechanisms of air pollution and particulate matter in cardiovascular diseases. Heart Fail Rev. 2017 Mar 16.
3. Nawrot TS, Perez L, Künzli N, et al. Public health importance of triggers of myocardial infarction: a comparative risk assessment. Lancet. 2011 Feb 26;377(9767):732-40.
4. Tong H, Rappold AG, Diaz-Sanchez D, et al. Omega-3 fatty acid supplementation appears to attenuate particulate air pollution-induced cardiac effects and lipid changes in healthy middle-aged adults. Environ Health Perspect. 2012 Jul;120(7):952-7.
5. World Health Organization. Burden of disease from ambient air pollution for 2012. Public Health, Social and Environmental Determinants of Health Department, World Health Organization, Geneva, Switzerland (2014).
6. Zhong J, Trevisi L, Urch B, et al. B-vitamin Supplementation Mitigates Effects of Fine Particles on Cardiac Autonomic Dysfunction and Inflammation: A Pilot Human Intervention Trial. Sci Rep. 2017 Apr 3;7:45322.