De link tussen zonlicht & multiple sclerose

Multiple sclerose (MS) is een neurologische aandoening die steeds meer voorkomt. Nog niet zo lang geleden was het een mysterieuze ziekte waar niet veel tegen gedaan kon worden. Ondertussen weet men dat auto-immuniteit en inflammatie (ontsteking) de hoofdrol spelen bij MS.

Multiple sclerose is een inflammatoire auto-immune demyeliniserende ziekte. Dat betekent dat de beschermende laag myeline rond de uitlopers van de zenuwcellen wordt aangevallen door het eigen immuunsysteem (auto-immuniteit) en beschadigd door een overdreven ontstekingsreactie (inflammatie).

Klassiek worden ontstekingsremmers en immunosuppressiva (o.a. corticosteroïden) gebruikt om het ziekteproces te vertragen. Deze medicijnen onderdrukken de immuniteit en ontstekingsprocessen, maar ze nemen de oorzaken ervan niet weg. Bovendien verhogen ze de vatbaarheid voor infecties en kanker.

Een gebrek aan vitamine D als gevolg van te weinig blootstelling aan zonlicht wordt nu beschouwd als een belangrijke factor in het ontstaan van MS. Hogere bloedwaarden van vitamine D en meer blootstelling aan zonlicht geven een lager risico op multiple sclerose (Lucas, 2011).

Veel in de zon lopen tijdens de kindertijd en de adolescentie verlaagt het risico op MS. Er wordt ook een verband gevonden tussen het gebruik van zonnecrème en -blokkers en een verhoogd risico op MS (Bjørnevik, 2012).

Een gebrek aan vitamine D kan al tijdens de zwangerschap de genetische vatbaarheid voor auto-immuniteit verhogen (Chaudhuri A, 2005).

In een recente studie werd het beschermende effect van zonlicht op het ontstaan van multiple sclerose nog eens bevestigd. Ook gewoon veel buiten zijn in de zomer beschermt tegen MS, vooral op plaatsen waar de zon meer schijnt. Dat wijst er volgens de onderzoekers op dat zonlicht ook andere gunstige effecten op de immuniteit heeft, los van vitamine D. Eerder dacht men dat vooral blootstelling aan zonlicht tijdens de kinderjaren belangrijk was, maar het beschermende effect wordt ook gezien wanneer men op latere leeftijd veel in de zon komt (Tremlett H, 2018).

Mensen met MS komen minder vaak buiten, zowel in de zomer als in de winter. Dat zou de progressie van de ziekte kunnen versnellen en andere ongunstige effecten op de algemene gezondheid kunnen hebben.

©Hilde Maris

Meer info
Multiple sclerose wordt besproken in PlaceboNocebo 10.

Referenties

1. Bjørnevik KL. 28th Congress of the European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis. Abstract #64, P253. Presented October 11, 2012.
2. Chaudhuri A. Why we should offer routine vitamin D supplementation in pregnancy and childhood to prevent multiple sclerosis. Med Hypotheses . 2005;64(3):608-18.
3. Lucas RM, Ponsonby AL, Dear K, et al. Sun exposure and vitamin D are independent risk factors for CNS demyelination. Neurology. 2011 Feb 8;76(6):540-8.
4. Tremlett H, Zhu F, Ascherio A, et al. Sun exposure over the life course and associations with multiple sclerosis. Neurology. 2018 Mar 7. pii: 10.1212/WNL.0000000000005257.