Yoga als therapie voor angst & depressie

Yoga als therapie voor angst & depressie

Yoga, een mind-body techniek die lichaamshoudingen combineert met ademhalingsoefeningen, wordt beschouwd als een therapie voor uiteenlopende psychische en lichamelijke klachten, ook voor angst en depressie (Stephens I, 2017).

De laatste decennia is er veel onderzoek gedaan naar de effecten van yoga op de mechanismen die betrokken zijn bij het ontstaan van psychiatrische ziektebeelden, zoals klinische depressie en angststoornissen.

Een van de belangrijkste onderliggende mechanismen bij angst en depressie is een verstoorde stressrespons. De stressrespons wordt gereguleerd door de hypothalamus-hypofyse-bijnier as (de HHB-as) en het sympathisch zenuwstelsel, die verschillende lichaamsfuncties activeren of remmen om het lichaam in staat te stellen zich aan een stressfactor aan te passen (om alert te zijn, beter te kunnen nadenken, sneller te kunnen lopen, bloedverlies te voorkomen, enz.). De stressrespons wordt vervolgens weer afgeremd door het parasympathisch zenuwstelsel, via de nervus vagus, om het evenwicht te herstellen.

Bij chronische stress worden de hypothalamus-hypofyse-bijnier as en het sympathisch zenuwstelsel permanent of langdurig geactiveerd, met als gevolg een verstoorde activiteit van hormonen (cortisol, adrenaline, schildklierhormoon, oestrogeen, testosteron, melatonine) en neurotransmitters (serotonine, dopamine, glutamaat, GABA, acetylcholine).

Mensen met angststoornissen en depressie hebben vaak verlaagde concentraties of een verlaagde activiteit van gamma-aminoboterzuur (GABA) (Gabbay V, 2017; Möhler H, 2012). GABA is een neurotransmitter die een kalmerend effect heeft op het zenuwstelsel.

Yoga verhoogt de activiteit van het parasympathisch zenuwstelsel en verhoogt de concentratie en de activiteit van GABA in de hersenen. Het heeft een kalmerend effect op het zenuwstelsel en de HHB-as (Streeter CC, 2007; Kinser PA, 2007).

Yoga vermindert niet alleen angst en depressie, maar kan ook ingezet worden als zelfmoordpreventie. In een recente studie volgden dertig mensen met klinische depressie (ernstige depressie) twaalf weken lang een yogaprogramma. Bij acht van de negen patiënten die zelfmoordgedachten hadden, verdwenen de zelfmoordgedachten volledig (Nyer M, 2018).

Antidepressieve & kalmerende mechanismen van yoga

  • verlaagt de stressrespons, moduleert de hypothalamus-hypofyse-bijnier as
  • stimuleert de activiteit van de nervus vagus
  • verhoogt de hartritmevariabiliteit (hartcoherentie)
  • brengt het autonoom zenuwstelsel in balans
  • verhoogt de activiteit van het parasympathisch zenuwstelsel (rust, herstel)
  • verlaagt de activiteit van het sympathisch zenuwstelsel (actie)
  • verhoogt de activiteit van de kalmerende neurotransmitter GABA in de hersenen
  • verhoogt de activiteit van serotonine en dopamine in de hersenen (goed gevoel, vreugde, motivatie)
  • verhoogt de concentratie van oxytocine (het ‘bindingshormoon’)
  • verhoogt melatonine, verbetert de slaapkwaliteit
  • verhoogt het vermogen om met stressvolle omstandigheden en negatieve of traumatische gebeurtenissen om te gaan
  • vermindert negatieve emoties, verhoogt positieve emoties
  • verlaagt ontsteking in de hersenen en het zenuwstelsel (neuro-inflammatie)
  • verhoogt neuroplasticiteit (het vormen van nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen)
  • verhoogt de aanmaak van zenuwgroeifactoren (BDNF) die nodig zijn voor de aanmaak van nieuwe hersencellen

©Hilde Maris

Meer info
Depressie & angststoornissen worden besproken in PlaceboNocebo 37.

 

Referenties

  1. Gabbay V, Bradley KA, Mao X, et al. Anterior cingulate cortex γ-aminobutyric acid deficits in youth with depression. Transl Psychiatry. 2017 Aug 22;7(8):e1216.
  2. Kinser PA, Goehler LE, Taylor AG. How might yoga help depression? A neurobiological perspective. Explore (NY). 2012;8(2):118–126. Streeter CC, Jensen JE, Perlmutter RM, et al. Yoga Asana sessions increase brain GABA levels: a pilot study. J Altern Complement Med. 2007;13(4):419–426.
  3. Möhler H. The GABA system in anxiety and depression and its therapeutic potential. Neuropharmacology. 2012 Jan;62(1):42-53.
  4. Naveen GH, Thirthalli J, Rao MG, Varambally S, Christopher R, Gangadhar BN. Positive therapeutic and neurotropic effects of yoga in depression: A comparative study. Indian J Psychiatry. 2013;55(Suppl 3):S400–S404.
  5. Nyer M, Gerbarg PL, Silveri MM, et al. A randomized controlled dosing study of Iyengar yoga and coherent breathing for the treatment of major depressive disorder: Impact on suicidal ideation and safety findings. Complement Ther Med. 2018;37:136–142.
  6. Stephens I. Medical Yoga Therapy. Children (Basel). 2017;4(2):12. Published 2017 Feb 10.
Rubriek
Kort & Krachtig