Caloriebeperking verbetert de behandeling van leukemie

Leukemie is kanker van de witte bloedcellen. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen, vooral in de vorm van acute lymfatische leukemie (ALL), kanker van de B-cellen of T-cellen.

Het gangbare voedingsadvies tijdens de behandeling van kinderen met chemotherapie is ‘comfortfood’ of troostvoeding met veel calorieën, om de zware chemoperiode door te komen. Dat kan nochtans een succesvolle behandeling in de weg staan. Ongeveer 40% van de kinderen die behandeld worden voor ALL is te dik. Kinderen met overgewicht hebben een slechtere prognose dan kinderen met een gezond gewicht. Ze hebben twee keer meer kans dat er na de behandeling nog leukemiecellen aanwezig zijn en een verhoogd risico dat de kanker terugkomt.

Enkele oncologen deden recent onderzoek naar het omgekeerde advies, namelijk calorieën beperken door enerzijds caloriearm te eten (minder koolhydraten, suikers en vetten) en anderzijds meer te bewegen. Ze deden dit onderzoek bij veertig jongeren (van 10 tot 21 jaar) met hoog risico acute lymfatische B-cel leukemie. Het dieet en de beweging verlaagden de kans op ‘achtergebleven’ leukemiecellen met gemiddeld 70%.

Door de caloriebeperking hadden de kinderen aan het einde van het onderzoek minder insuline in het bloed en waren hun cellen gevoeliger voor de werking van insuline. Insuline is het hormoon dat helpt om glucose (suiker) uit het bloed te halen en in de cellen te loodsen voor de aanmaak van energie. Te veel eten, te veel geraffineerde koolhydraten en suikers eten en te veel dierlijke eiwitten en vetten eten verhoogt de aanmaak van insuline en maakt de cellen na een tijd minder gevoelig voor insuline (insulineresistentie), zodat insuline in het bloed blijft. Te veel insuline in het bloed stimuleert de groei van kankercellen en verlaagt de werking van chemotherapie. Caloriebeperking en beweging kunnen dit voorkomen of verminderen.

Het dieet werd door de meeste kinderen goed gevolgd, maar voldoende bewegen was moeilijker. Amper een derde van de kinderen haalde de aanbevolen hoeveelheid beweging.

Voor dit onderzoek werd gekozen voor acute lymfatische leukemie, omdat dat de meest voorkomende vorm van kanker is bij kinderen, maar volgens de onderzoekers kunnen dezelfde resultaten verwacht worden bij andere vormen van kanker.

Een van de belangrijkste oorzaken van leukemie is beschadiging van het beenmerg door toxische stoffen, medicijnen, chemotherapie of straling. De aanmaak van gezonde bloedcellen kan ook verstoord worden door auto-immuniteit, chronische ontsteking, te veel vrije radicalen, een verstoorde darmflora en een gebrek aan foliumzuur, vitamine B12 en andere voedingsstoffen.

©Hilde Maris

Meer info
Leukemie & lymfeklierkanker worden uitgebreid besproken in PlaceboNocebo 43.

Referentie:
Orgel E, Framson C, Buxton R, et al. Caloric and nutrient restriction to augment chemotherapy efficacy for acute lymphoblastic leukemia: the IDEAL trial. Blood Adv. 2021 Apr 13;5(7):1853-1861. doi: 10.1182/bloodadvances.2020004018. PMID: 33792627; PMCID: PMC8045487.