Voedingstherapie voor het behandelen van door chemotherapie veroorzaakte zenuwschade

Voedingstherapie voor het behandelen van door chemotherapie veroorzaakte zenuwschade

Een van de ernstigste en meest voorkomende ongewenste effecten van chemotherapie is zenuwschade. Chemotherapie is extreem toxisch voor het zenuwstelsel en de gevolgen daarvan zijn vaak eerst merkbaar in de handen en voeten, de armen en de benen (perifere neuropathie). Mogelijke symptomen zijn tintelingen, brandend gevoel, pijn, overgevoeligheid, spierzwakte en problemen met de balans. Chemotherapie tast ook het centraal zenuwstelsel aan (de hersenen en het ruggenmerg), wat uiteenlopende vage klachten kan veroorzaken, vaak ‘chemobrein’ genoemd, maar ook ernstige hersenaandoeningen (Jordan B, 2020).

Er zijn geen medicijnen die door chemotherapie veroorzaakte perifere (of centrale) neuropathie kunnen voorkomen of behandelen. Er zijn wel voedingsstoffen die de schade kunnen beperken, zoals de B-vitaminen, natuurlijke vitamine E, omega-3 vetzuren, acetyl-L-carnitine, curcumine en polyfenolen (Szklener K, 2022).

Ook de zogenaamde sirtuïnen-activerende voedingsstoffen worden getipt als voedingsmedicijnen die de door chemotherapie veroorzaakte zenuwschade kunnen beperken.

Sirtuïnen of SIRT-eiwitten zijn enzymen die de activiteit van heel veel uiteenlopende genen regelen. Ze wijzigen het metabolisme van cellen, zodat de cellen zich kunnen aanpassen aan alle mogelijke vormen van stress of schade (vrije radicalen, toxische stoffen, ontsteking, infectie, voedseltekort, …). Ze zijn onder andere betrokken bij het herstellen van beschadigd DNA, de energieaanmaak, de detoxificatie, het neutraliseren van vrije radicalen en het remmen van ontsteking. Ze beschermen de (zenuw)cellen ook tegen de toxische effecten van chemotherapie.

SIRT1-activators worden beschouwd als veelbelovende geneesmiddelen voor het voorkomen én behandelen van chronische (zenuw)pijn, ook als gevolg van zenuwschade die door chemotherapie veroorzaakt wordt (Song FH, 2022). In de farmaceutische geneeskunde doet men vooral onderzoek naar SIRT1-activerende medicijnen, maar je kan sirtuïnen ook activeren door caloriebeperking, vasten, beweging en verschillende voedingsstoffen (zie kader).

Voedingsfactoren die sirtuïnen activeren
  • vasten, caloriebeperking
  • regelmatig matig tot intensief bewegen
  • vitamine C
  • vitamine B3 (nicotinamide, NAD+)
  • resveratrol, quercetine, curcumine, berberine, fisetine, catechinen, EGCG, anthocyanidinen, isoflavonen, icariine, …
  • carotenoïden: astaxanthine, fucoxanthine, lycopeen
  • fytosterolen: bèta-sitosterol, stigmasterol
  • omega-3 vetzuren
  • calanusolie (Calanus finmarchicus), een combinatie van omega-3 vetzuren, fytosterolen, carotenoïden en astaxanthine
  • walnoten (een combinatie van omega-3 vetzuren, polyfenolen en fytosterolen)
  • astragalus (Astragalus membranaceus)
  • melatonine

©Hilde Maris

Meer info
De rol van sirtuïnen en andere eiwitten voor het voorkomen van (ouderdoms)ziekten wordt uitgebreider besproken in PlaceboNocebo 62.

Referenties

  1. Jordan B, Margulies A, Cardoso F, et al; ESMO Guidelines Committee. Systemic anticancer therapy-induced peripheral and central neurotoxicity: ESMO-EONS-EANO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, prevention, treatment and follow-up. Ann Oncol. 2020 Oct;31(10):1306-1319. doi: 10.1016/j.annonc.2020.07.003. Epub 2020 Jul 30. PMID: 32739407.
  2. Song FH, Liu DQ, Zhou YQ, Mei W. SIRT1: A promising therapeutic target for chronic pain. CNS Neurosci Ther. 2022 Jun;28(6):818-828. doi: 10.1111/cns.13838. Epub 2022 Apr 9. PMID: 35396903; PMCID: PMC9062570.
  3. Szklener K, Szklener S, Michalski A, et al. Dietary Supplements in Chemotherapy-Induced Peripheral Neuropathy: A New Hope? Nutrients. 2022 Jan 31;14(3):625. doi: 10.3390/nu14030625. PMID: 35276984; PMCID: PMC8838672.
Rubriek
Kort & Krachtig