Sterk bewerkt voedsel veroorzaakt verslaving die vergelijkbaar is met rookverslaving

Veel sterk bewerkt suikerrijk en vetrijk voedsel eten is een van de meest voorkomende oorzaken van overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, dementie, depressie en alle andere degeneratieziekten. Stoppen met het eten ervan heeft zo’n diepgaande effecten op de lichamelijke en mentale gezondheid, dat de werking van de beste medicijnen erbij verbleekt.

Maar voor veel mensen is het enorm moeilijk – en bijna onmogelijk – om deze voedingsmiddelen niet meer te eten. Dat wordt nog vaak toegeschreven aan een ‘zwak karakter’ en een ‘gebrek aan wilskracht’, maar het heeft veel meer te maken met het verslavende effect van het voedsel zelf.

Sterk bewerkt suikerrijk en vetrijk voedsel voldoet aan de criteria voor verslavende eigenschappen:

• ze veroorzaken compulsief eten (ze schakelen je weerstand en je ‘remmen’ uit)
• ze hebben psychoactieve effecten op de hersenen (ze veranderen de stemming en het gemoed, ze veroorzaken een soort ‘euforie’)
• ze activeren het beloningssysteem, zodat je er meer van wil eten (ze verhogen de vrijgave van dopamine)
• ze zorgen ervoor dat je ze ‘nodig’ hebt (omdat je je slecht voelt als je ermee stopt)

Dat is de reden waarom veel mensen er niet in slagen om gezonder te eten, ook al weten ze dat hun voedingspatroon een oorzaak is van hun gezondheidsklachten en ook al hebben ze de oprechte intentie om daar iets aan te doen. Bovendien zijn deze voedingsmiddelen heel goedkoop (vergeleken met gezonde voeding) en overal verkrijgbaar (automaten, tankstations, nachtwinkels, …). Ze worden ook heel agressief gepromoot, er wordt overal reclame voor gemaakt.

Tot deze categorie behoren onder andere frisdranken, zoete en hartige snacks, chips, koekjes, gebak, snoep, commerciële chocolade (rijk aan suiker en vet, arm aan cacao), roomijs, brood, pizza, enz. Ze zijn arm aan vezels, vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen en rijk aan calorieën, snelle suikers en vetten, en (chemische) additieven. De combinatie van snelle suikers en vetten activeert verschillende verslavingsmechanismen die vergelijkbaar zijn met die van roken, alcohol of drugs (Gearhardt AN, 2022).

Wandelen, lopen, fietsen, yoga, mindfulness en meditatie zijn enkele manieren om de dopaminebalans te herstellen en eetverslaving (en alle andere vormen van verslaving) te verminderen en zelfs te ‘genezen’ (Archer T, 2017; Kuppili PP, 2018; Priddy SE, 2018).

©PlaceboNocebo

Referenties:

1. Archer T, Badgaiyan RD, Blum K. Physical Exercise Interventions for Drug Addictive Disorders. J Reward Defic Syndr Addict Sci. 2017;3(1):17-20. Epub 2017 May 29. PMID: 29034367; PMCID: PMC5640325.
2. Gearhardt AN, DiFeliceantonio AG. Highly processed foods can be considered addictive substances based on established scientific criteria. Addiction. 2022 Nov 9. doi: 10.1111/add.16065. Epub ahead of print. PMID: 36349900.
3. Kuppili PP, Parmar A, Gupta A, et al. Role of Yoga in Management of Substance-use Disorders: A Narrative Review. J Neurosci Rural Pract. 2018 Jan-Mar;9(1):117-122. doi: 10.4103/jnrp.jnrp_243_17. PMID: 29456355; PMCID: PMC5812135.
4. Priddy SE, Howard MO, Hanley AW, et al. Mindfulness meditation in the treatment of substance use disorders and preventing future relapse: neurocognitive mechanisms and clinical implications. Subst Abuse Rehabil. 2018 Nov 16;9:103-114. doi: 10.2147/SAR.S145201. PMID: 30532612; PMCID: PMC6247953.