Waarom dopamine-verhogende medicatie parkinson niet geneest

In de jaren 1960 werd vastgesteld dat mensen met parkinson of parkinsonachtige symptomen een gebrek aan dopamine in een bepaalde hersenregio hadden. Het verhogen van dopamine met medicatie zoals levodopa verbeterde heel snel bepaalde typische kenmerken van parkinson, vooral de trage bewegingen, de stijve houding en verminderde gelaatsuitdrukkingen, wat de theorie van een gebrek aan dopamine bevestigde. Dopamine-verhogende medicatie werd de standaardtherapie voor parkinson – en is dat nog altijd – maar ze kan de ziekte niet genezen en de progressie niet tegenhouden. Dat komt omdat een verlaagde aanmaak van dopamine niet de primaire oorzaak is, maar een gevolg van neurodegeneratie. Bij parkinson wordt dopamine vaak ook te veel afgebroken en omgezet in neurotoxische stoffen die onder andere de opstapeling van alfa-synucleïne bevorderen en de dopaminerge zenuwen beschadigen. Dat zorgt ervoor dat er te weinig dopamine overblijft om de dopaminereceptoren te activeren en zo beweging, motivatie, alertheid en andere mentale functies te stimuleren. Extern toegediende dopamine kan de receptoren wel activeren en verbetert dus de typische symptomen van een dopaminetekort. Maar die extern aangeleverde dopamine kan evengoed omgezet worden in neurotoxische stoffen, die de schade verergeren. In experimenten waarin de aanmaak van dopamine geremd wordt, verbetert het ziektebeeld, wat bevestigt dat de dopamine-theorie niet helemaal klopt. Maar dopamine-verlagende medicatie is evenmin de oplossing, want dopamine is een belangrijke neurotransmitter voor veel mentale en lichamelijke processen, en de werking ervan is wel degelijk verstoord bij parkinson. Voor een succesvolle behandeling moeten ook de oorzaken van een verhoogde dopamineafbraak aangepakt worden. Dat lost niet alleen de dopamine-paradox op, maar heeft ook een gunstig effect op alle andere mechanismen die betrokken zijn bij parkinson.