Verschenen in
Beweging is een kankermedicijn
Als er een medicijn tegen kanker bestond dat even goed werkte als beweging, dan zou het aan iedereen voorgeschreven worden. Meer bewegen is een advies dat veel te weinig gegeven wordt aan mensen met kanker. Dat is geen nieuwe bevinding, maar het werd onlangs nogmaals benadrukt in een rapport van zeventien verschillende organisaties, aangevoerd door de American College of Sports Medicine (ACSM).
Er is ondertussen meer bewijs voor het gunstige effect van beweging bij kanker dan er ooit was voor hart- en vaatziekten om het aan te bevelen als standaard onderdeel van de behandeling.
Sinds de vorige bijeenkomst van de ACSM in 2010 zijn er meer dan 2.500 gerandomiseerde onderzoeken met controlegroepen uitgevoerd naar het effect van beweging bij kanker. Dat zijn onderzoeken waarin men een groep kankerpatiënten op willekeurige basis selecteert om te bewegen of aan sport te doen en een andere groep (de controlegroep) niet. Al deze studies hebben kanker- en/of sportorganisaties in verschillende landen aangezet tot de oproep om van beweging een kankermedicijn te maken.
De meerderheid van de mensen die kanker hebben of gehad hebben, doet niet regelmatig aan lichamelijke beweging. Er zijn wereldwijd 44 miljoen mensen die kanker gehad hebben en ongeveer 18 miljoen nieuwe diagnoses per jaar. Een tot twee derde van deze mensen is helemaal niet actief.
Beweging zou volgens de auteurs van het recente rapport standaard voorgeschreven moeten worden aan elke kankerpatiënt die in staat is om te bewegen. Lichamelijke activiteit is een vitale parameter, die net als de bloeddruk bij elk doktersbezoek gecheckt zou moeten worden.
Als de arts de patiënt in staat acht om veilig aan sport te doen zonder medisch toezicht, zou hij drie keer per week tot 30 minuten matige aerobe activiteit en twee keer per week 20 tot 30 minuten weerstandstraining moeten adviseren. Indien mogelijk moet de patiënt doorverwezen worden naar het beste trainingsprogramma dat beschikbaar is in de buurt (Schmitz KH, 2019).
In 2017 analyseerden Australische onderzoekers twee gerandomiseerde gecontroleerde studies van trainingsprogramma’s bij kankerpatiënten. In de gemiddeld 8,3 jaar dat de patiënten opgevolgd werden, stierf 5,3% in de groep die aan sport deed en 11,5% in de groep die niet aan sport deed. Diegenen die aan sport deden hadden dus meer dan de helft minder kans om te sterven. De onderzoekers hadden moeite om de resultaten van de studie gepubliceerd te krijgen in een medisch tijdschrift. “Als een medicijn deze resultaten had, zou het van de daken geschreeuwd worden”, zegt hoofdonderzoeker Sandra Hayes (Hayes SC, 2018).
In 2011 werd beweging ook al als een ‘wondermedicijn’ beschouwd voor (gewezen) kankerpatiënten door Macmillan Cancer Support, een Britse liefdadigheidsinstelling die zich inzet voor kankerpatiënten. In hun ‘Move More’ rapport zeiden ze toen al dat dokters hun kankerpatiënten beweging zouden moeten voorschrijven als de patiënten daartoe in staat zijn (Macmillan Cancer Support, 2011).
Voldoende bewegen verlaagt het risico op kanker en kan een groot verschil maken wanneer je al kanker hebt. Beweging remt de groei van tumoren, versterkt de werking van chemotherapie, vermindert de bijwerkingen van chemotherapie, verbetert de prognose van kanker, verlaagt de kans op terugkeer van kanker, vermindert het risico om aan kanker te sterven en verbetert de stemming en de levenskwaliteit.
©Hilde Maris
Meer info
Kanker begrijpen. De wijsheid van het lichaam. Vorthex Aequo, 2016. ISBN 9789081906135.
Referenties
- Hayes SC, Steele ML, Spence RR, et al. Exercise following breast cancer: exploratory survival analyses of two randomised, controlled trials. Breast Cancer Res Treat. 2018 Jan;167(2):505-514.
- Macmillan Cancer Support. UK-wide News. Inactivity risks long term health of 1.6 million cancer survivors - 8 August 2011.
- Schmitz KH, Campbell AM, Stuiver MM, et al. Exercise is medicine in oncology: Engaging clinicians to help patients move through cancer. CA Cancer J Clin. 2019 Oct 16.