Voedingstekorten bij spanningshoofdpijn

Hoofdpijn is een van de meest voorkomende klachten waarvoor men pijnstillers neemt of een arts consulteert. Het is een bijna universeel symptoom van medische problemen, acute en chronische ziektebeelden, blootstelling aan toxische stoffen, het gebruik van medicijnen, stress, voedingstekorten, enz.

Er zijn heel veel verschillende vormen van hoofdpijn die, afhankelijk van de onderliggende oorzaak, onderverdeeld worden in primaire en secundaire hoofdpijn.

Primaire hoofdpijn is hoofdpijn die “op zichzelf staat”, dat wil zeggen dat er geen ziektebeelden of andere duidelijke veroorzakers gevonden worden. De bekendste primaire vormen van hoofdpijn zijn migraine, spanningshoofdpijn en clusterhoofdpijn. Ze worden ook primaire hoofdpijnziekten genoemd, omdat ze – volgens de gangbare opvatting – geen symptoom zijn van een andere aandoening. Ze zijn het moeilijkst om te diagnosticeren en ze worden heel vaak verkeerd behandeld.

Als je diep genoeg graaft, is geen enkele vorm van hoofdpijn echt “primair”. Dat er geen duidelijke  oorzaak of “ziekte” gevonden wordt, wil niet zeggen dat er geen oorzaken zijn. Chronische hoofdpijn wordt altijd door iets veroorzaakt, en meestal ligt die oorzaak niet in het hoofd zelf, maar in het lichaam.

Spanningshoofdpijn is de vaakst voorkomende primaire hoofdpijnziekte. Het is meestal een traag opkomende pijn die gepaard gaat met een drukkend gevoel, alsof er een strakke band of een bankschroef rond je hoofd zit die aangetrokken wordt. De pijn is meestal mild tot matig, komt voor in beide helften van het hoofd, vaak ook in de achterkant van het hoofd en de nek.

De term spanningshoofdpijn verwijst niet alleen naar het gevoel van spanning op het hoofd, maar ook naar twee bekende triggers van dit type hoofdpijn, namelijk gespannen spieren en stress. Het wordt daarom ook spierspanningshoofdpijn, stresshoofdpijn of psycho-myogene hoofdpijn genoemd, wat wil zeggen dat de pijn veroorzaakt wordt door samentrekking van de spieren, die op haar beurt veroorzaakt wordt door psychische factoren zoals stress (Shah N, 2023).

Door stress veroorzaakte spierspanning gaat heel vaak gepaard met een gebrek aan de B-vitaminen, magnesium, vitamine C, vitamine D en omega-3 vetzuren, die uitgeput worden door stress. Een tekort aan deze voedingsstoffen zorgt ervoor dat spieren zich minder goed kunnen ontspannen, maar ook dat je minder goed met stress kan omgaan.

In enkele onderzoeken werden bij kinderen met chronische spanningshoofdpijn lagere vitamine B12-waarden vastgesteld dan bij kinderen zonder hoofdpijn. Een groot deel van hen had een echt gebrek aan vitamine B12 (Calik M, 2018; Bektaş G, 2019).

Mensen met spanningshoofdpijn, zowel volwassenen als kinderen, hebben ook heel vaak een gebrek aan vitamine D (minder dan 20 ng/ml). Diegenen met een gebrek aan vitamine D hebben naast hoofdpijn ook veel vaker spierpijn, spierzwakte, zwakke botten en vermoeidheid dan diegenen met hogere bloedwaarden van vitamine D (Prakash S, 2017).

Bij drie kinderen met spanningshoofdpijn en een ernstig gebrek aan vitamine D (minder dan 10 ng/ml) – met als gevolg ook zwakke botten en spierpijn – werd zowel de spierpijn als de hoofdpijn op korte termijn sterk verminderd door dagelijkse suppletie met 2.000 IE vitamine D (Prakash S, 2016).

In een ander onderzoek werd het effect van magnesium getest bij vijf kinderen en jongeren met episodische (af en toe) en vier met chronische spanningshoofdpijn. Na twee maanden suppletie met magnesium waren bij de kinderen met episodische hoofdpijn de symptomen met gemiddeld 76% verminderd, bij de kinderen met chronische hoofdpijn was er een gemiddelde verbetering van 87%. De meeste kinderen hadden een afname van de hoofdpijn met minstens de helft. Dat was het geval bij 80% van de kinderen met episodische hoofdpijn en bij alle kinderen (100%) met chronische hoofdpijn (Grazzi L, 2005).

In een vervolgonderzoek bij 45 kinderen met episodische spanningshoofdpijn werden gelijkaardige resultaten bereikt met drie maanden magnesiumsuppletie. De behoefte aan pijnstillers daalde met 65% (Grazzi L, 2007).

In deze onderzoeken werd twee keer per dag 2.250 mg magnesium pidolaat genomen, wat overeenkomt met een dagdosis van ongeveer 380 mg elementair magnesium.

Veel mensen met spanningshoofdpijn hebben ook last van tandenknarsen of kaakklemmen (bruxisme), waarbij de kaken niet ontspannen zijn maar stevig op elkaar geklemd worden en/of de boven- en ondertanden over elkaar geschoven worden (Réus JC, 2021).

Tandenknarsen is vaak een teken van een aan stress gerelateerd gebrek aan magnesium, vitamine D en/of omega-3 vetzuren (Pavlou IA, 2023).

©PlaceboNocebo

Een fragment uit het artikel “Hoofdpijn. De vaak moeilijke zoektocht naar de oorzaken” in PlaceboNocebo 78 (hoofdpijn en migraine).

Referenties:

1. Bektaş G, Olbak ME, Sarı EE, et al. Vitamin B12 Deficiency in Children with Tension-Type Headache: Case-control Study. Med J Bakirkoy. 2019 Dec;15(4):388-392. doi:10.4274/BTDMJB.galenos.2019.20190429082900.
2. Calik M, Aktas MS, Cecen E, et al. The association between serum vitamin B12 deficiency and tension-type headache in Turkish children. Neurol Sci. 2018 Jun;39(6):1009-1014. doi: 10.1007/s10072-018-3286-5. Epub 2018 Mar 8. PMID: 29520674.
3. Grazzi L, Andrasik F, Usai S, et al. Magnesium as a preventive treatment for paediatric episodic tension-type headache: results at 1-year follow-up. Neurol Sci. 2007 Jun;28(3):148-50. doi: 10.1007/s10072-007-0808-y. Epub 2007 Jun 30. PMID: 17603767.
4. Grazzi L, Andrasik F, Usai S, et al. Magnesium as a treatment for paediatric tension-type headache: a clinical replication series. Neurol Sci. 2005 Feb;25(6):338-41. doi: 10.1007/s10072-004-0367-4. PMID: 15729497.
5. Pavlou IA, Spandidos DA, Zoumpourlis V, et al. Nutrient insufficiencies and deficiencies involved in the pathogenesis of bruxism (Review). Exp Ther Med. 2023 Oct 19;26(6):563. doi: 10.3892/etm.2023.12262. PMID: 37954114; PMCID: PMC10632959.
6. Prakash S, Makwana P, Rathore C. Vitamin D deficiency mimicking chronic tension-type headache in children. BMJ Case Rep. 2016 Feb 2;2016:bcr2015213833. doi: 10.1136/bcr-2015-213833. PMID: 26838301; PMCID: PMC4746513.
7. Prakash S, Rathore C, Makwana P, et al. Vitamin D Deficiency in Patients With Chronic Tension-Type Headache: A Case-Control Study. Headache. 2017 Jul;57(7):1096-1108. doi: 10.1111/head.13096. Epub 2017 May 3. PMID: 28470754.
8. Réus JC, Polmann H, Mendes Souza BD, et al. Association Between Primary Headache and Bruxism: An Updated Systematic Review. J Oral Facial Pain Headache. 2021 Spring;35(2):129-138. doi: 10.11607/ofph.2745. PMID: 34129658.
9. Shah N, Hameed S. Muscle Contraction Tension Headache. [Updated 2023 Jul 16]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562274/