Het aandeel van vervuiling in het stijgend aantal immuunziekten

Blootstelling aan verontreinigende stoffen tast het immuunsysteem aan via verschillende mechanismen, onder andere door de slijmvliezen te beschadigen, het microbioom te verstoren, de stressrespons te ontregelen, voedingstekorten te veroorzaken, weefsels en organen te beschadigen, enz. Toxische stoffen kunnen ook rechtstreeks verschillende soorten immuuncellen beschadigen, vernietigen en uitputten. Ze kunnen zich bovendien opstapelen in de lymfoïde organen, zoals de lymfeklieren, de amandelen en de milt, en hun werking aantasten (Glencross DA, 2020; Ural BB, 2022).

Blootstelling aan een vervuilde omgeving ondermijnt de verdedigingsmechanismen terwijl het tegelijkertijd een constante immuun- en ontstekingsreactie opwekt. Het maakt het lichaam vatbaarder voor infectieziekten, ontstekingsziekten, allergische aandoeningen, auto-immuunziekten en kanker. Vervuiling zorgt er mee voor dat steeds meer mensen verschillende immuungerelateerde ziektebeelden gelijk hebben (Sly PD, 2022; Adami G, 2022; Singer M, 2024).

Een vervuilde omgeving is een van de oorzaken van het opduiken van “nieuwe” infectieziekten zoals zika en covid, maar ook van een heropleving van oudere infectieziekten, zoals malaria, cholera, tuberculose, gele koorts, de pest, hondsdolheid (rabies), knokkelkoorts (dengue) en kinkhoest (pertussis) (Singer M, 2024; Xu Y, 2023).

Blootstelling aan toxische stoffen is ook één van de redenen waarom herpesvirussen zoals Epstein-Barr virus gereactiveerd worden, zoals we verder in dit themanummer zullen zien.

Vervuiling draagt ook sterk bij aan het stijgend aantal gevallen van allergie en overgevoeligheid, zoals astma, hooikoorts (allergische rhinitis), eczeem (atopische dermatitis), voedselallergie en glutenintolerantie (Fadadu RP, 2023; Zhang Y, 2024; Samsel A, 2013).

Luchtvervuiling is een van de redenen waarom pollen of andere normaal onschuldige plantenstoffen in de lucht schadelijker worden en een veel heftigere reactie uitlokken, en waarom het “hooikoortsseizoen” steeds langer lijkt te duren (Berger M, 2021; Li CH, 2021).

Ook de opmars van auto-immune en ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis, systemische lupus erythematosus, psoriasis, schildklierontsteking, diabetes type 1, multiple sclerose, en veel andere is deels te danken aan leven in een sterk vervuilde omgeving (Zhang RD, 2023; Adami G, 2022; Liu JL, 2022; Street ME, 2024; Zorena K, 2022; Noorimotlagh Z, 2021).

De schade die door toxische stoffen veroorzaakt wordt aan cellen en onderdelen van cellen, wekt een immuun- en ontstekingsreactie op, omdat beschadigde cellen opgeruimd moeten worden door het immuunsysteem. Beschadiging van de celkern en onderdelen ervan (zoals DNA) en de aanmaak van autoantistoffen daartegen (antinucleaire antilichamen) is een typisch kenmerk van de zogenaamde systemische auto-immuunziekten, die heel het lichaam aantasten.

In combinatie met een verstoorde darmflora, beschadigde slijmvliezen, uitputting van het antioxidantsysteem, een gebrek aan ontstekingsremmende stoffen, een verstoorde aanmaak van hormonen en een slechte wondgenezing, zorgt dat ervoor dat beschadigde weefsels niet goed hersteld worden en het immuunsysteem blijven activeren.

Voedingsmaatregelen die de schadelijke effecten van vervuiling op het immuunsysteem helpen voorkomen of beperken zijn onder andere probiotica, voedingsvezels, vitamine D, N-acetylcysteïne, sulforafaan, omega-3 vetzuren en curcumine (Khan MF, 2020; Touil H, 2023).

Meer lezen over dit onderwerp?

De schadelijke gevolgen van vervuiling, en hoe je je daartegen kan beschermen, is het hoofdthema van PlaceboNocebo 77.

Referenties:

1. Adami G, Pontalti M, Cattani G, et al. Association between long-term exposure to air pollution and immune-mediated diseases: a population-based cohort study. RMD Open. 2022 Feb;8(1):e002055. doi: 10.1136/rmdopen-2021-002055. PMID: 35292563; PMCID: PMC8969049.
2. Berger M, Bastl M, Bouchal J, et al. The influence of air pollution on pollen allergy sufferers. Allergol Select. 2021 Dec 1;5:345-348. doi: 10.5414/ALX02284E. PMID: 34870078; PMCID: PMC8638356.
3. Fadadu RP, Abuabara K, Balmes JR, et al. Air Pollution and Atopic Dermatitis, from Molecular Mechanisms to Population-Level Evidence: A Review. Int J Environ Res Public Health. 2023 Jan 31;20(3):2526. doi: 10.3390/ijerph20032526. PMID: 36767891; PMCID: PMC9916398.
4. Glencross DA, Ho TR, Camiña N, et al. Air pollution and its effects on the immune system. Free Radic Biol Med. 2020 May 1;151:56-68. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2020.01.179. Epub 2020 Jan 30. PMID: 32007522.
5. Khan MF, Wang H. Environmental Exposures and Autoimmune Diseases: Contribution of Gut Microbiome. Front Immunol. 2020 Jan 10;10:3094. doi: 10.3389/fimmu.2019.03094. PMID: 31998327; PMCID: PMC6970196.
6. Li CH, Sayeau K, Ellis AK. Air Pollution and Allergic Rhinitis: Role in Symptom Exacerbation and Strategies for Management. J Asthma Allergy. 2020 Aug 26;13:285-292. doi: 10.2147/JAA.S237758. PMID: 32922045; PMCID: PMC7457822.
7. Liu JL, Woo JMP, Parks CG, et al. Systemic Lupus Erythematosus Risk: The Role of Environmental Factors. Rheum Dis Clin North Am. 2022 Nov;48(4):827-843. doi: 10.1016/j.rdc.2022.06.005. Epub 2022 Oct 1. PMID: 36332998.
8. Noorimotlagh Z, Azizi M, Pan HF, et al. Association between air pollution and Multiple Sclerosis: A systematic review. Environ Res. 2021 May;196:110386. doi: 10.1016/j.envres.2020.110386. Epub 2020 Oct 28. PMID: 33129851.
9. Samsel A, Seneff S. Glyphosate, pathways to modern diseases II: Celiac sprue and gluten intolerance. Interdiscip Toxicol. 2013 Dec;6(4):159-84. doi: 10.2478/intox-2013-0026. PMID: 24678255; PMCID: PMC3945755.
10. Singer M. Is Pollution the Primary Driver of Infectious Syndemics? Pathogens. 2024 Apr 30;13(5):370. doi: 10.3390/pathogens13050370. PMID: 38787222; PMCID: PMC11124193.
11. Sly PD, Trottier B, Ikeda-Araki A, et al. Environmental Impacts on Infectious Disease: A Literature View of Epidemiological Evidence. Ann Glob Health. 2022 Oct 21;88(1):91. doi: 10.5334/aogh.3670. PMID: 36348708; PMCID: PMC9585978.
12. Street ME, Shulhai AM, Petraroli M, et al. The impact of environmental factors and contaminants on thyroid function and disease from fetal to adult life: current evidence and future directions. Front Endocrinol (Lausanne). 2024 Jun 19;15:1429884. doi: 10.3389/fendo.2024.1429884. PMID: 38962683; PMCID: PMC11219579.
13. Touil H, Mounts K, De Jager PL. Differential impact of environmental factors on systemic and localized autoimmunity. Front Immunol. 2023 May 22;14:1147447. doi: 10.3389/fimmu.2023.1147447. PMID: 37283765; PMCID: PMC10239830.
14. Ural BB, Farber DL. Effect of air pollution on the human immune system. Nat Med. 2022 Dec;28(12):2482-2483. doi: 10.1038/s41591-022-02093-7. PMID: 36456836; PMCID: PMC9714391.
15. Xu Y, Luo Y, Yue N, et al. Impact of outdoor air pollution on the incidence of pertussis in China: a time-series study. BMC Public Health. 2023 Nov 13;23(1):2231. doi: 10.1186/s12889-023-16530-w. PMID: 37957620; PMCID: PMC10642023.
16. Zhang RD, Chen C, Wang P, et al. Air pollution exposure and auto-inflammatory and autoimmune diseases of the musculoskeletal system: a review of epidemiologic and mechanistic evidence. Environ Geochem Health. 2023 Jul;45(7):4087-4105. doi: 10.1007/s10653-023-01495-x. Epub 2023 Feb 3. PMID: 36735155.
17. Zhang Y, Zhang L, Wu D, et al. Potential Provoking Effects of Environmental Pollutants on Food Allergy: An Issue That Is Gaining Increasing Attention. China CDC Wkly. 2024 Jun 14;6(24):585-588. doi: 10.46234/ccdcw2024.113. PMID: 38934022; PMCID: PMC11196885.
18. Zorena K, Jaskulak M, Michalska M, et al. Air Pollution, Oxidative Stress, and the Risk of Development of Type 1 Diabetes. Antioxidants (Basel). 2022 Sep 27;11(10):1908. doi: 10.3390/antiox11101908. PMID: 36290631; PMCID: PMC9598917.