Vitamine K vermindert nachtelijke beenkrampen

Nachtelijke beenkrampen zijn plots opkomende pijnlijke onwillekeurige samentrekkingen van de spieren in de benen, die vooral optreden tijdens rust en slaap, meestal ’s nachts. De krampen doen zich voornamelijk voor in de kuiten, maar soms ook in de voeten of dijbenen. Ze kunnen een paar seconden tot enkele minuten duren. Ze kunnen enorm pijnlijk zijn en lang aanhoudende spierpijn veroorzaken.

Nachtelijke beenkrampen komen het vaakst voor bij ouderen, maar je kan het op elke leeftijd hebben. Naar schatting 50 tot 60% van de oudere volwassen heeft er ooit last van. Bij zo’n 20% is het zo ernstig dat ze medische hulp zoeken.

Er zijn verschillende onderliggende factoren die beenkrampen kunnen uitlokken, onder andere overprikkeling van de motorische zenuwen, een verstoorde elektrolytenbalans, een gebrek aan magnesium en/of calcium, vermoeide of overbelaste spieren, een slechte bloedcirculatie of veneuze insufficiëntie (aderziekte), uitdroging, bepaalde medicijnen (bv. diuretica, astmamedicijnen, statines), neurologische aandoeningen en zwangerschap.

Er zijn geen doeltreffende medicijnen voor nachtelijke beenkrampen. Suppletie met magnesium kan in veel gevallen helpen, maar het werkt niet bij iedereen voldoende.

Een van de mogelijke oorzaken van spierkrampen is een gebrek aan vitamine K. Mensen die hemodialyse ondergaan (behandeling met een “kunstnier” om het bloed te zuiveren) hebben bijvoorbeeld heel vaak een gebrek aan vitamine K en verkalking van de bloedvaten. Beenkrampen zijn een veelvoorkomend verschijnsel tijdens hemodialyse en een van de redenen waarom de procedure vroegtijdig stopgezet moet worden. Vier weken suppletie met 360 µg vitamine K2 (MK-7) per dag verminderde het aantal, de ernst en de duur van spierkrampen tijdens hemodialyse aanzienlijk. Wanneer deze patiënten vervolgens vier weken een placebo kregen, steeg de frequentie, de ernst en de duur van de krampen opnieuw (Xu D, 2022).

Vitamine K kan ook ingezet worden voor het verminderen van nachtelijke beenkrampen. In een recent onderzoek werden 199 ouderen (van minstens 65 jaar) die regelmatig nachtelijke beenkrampen hadden (minstens twee keer per week) verdeeld in twee groepen. De ene groep kreeg acht weken lang dagelijks 180 µg vitamine K2 (MK-7), de andere groep een placebo.

Diegenen die vitamine K2 namen, hadden tijdens deze periode een daling van het aantal nachtelijke beenkrampen tot gemiddeld één keer per week, terwijl de placebogroep nog gemiddeld meer dan drie keer last had van beenkrampen. Bij diegenen die vitamine K2 namen en toch nog beenkrampen hadden, was de pijn minder ernstig en duurden de krampen minder lang dan voordien. In de placebogroep verminderde de pijn en de duur ook een beetje, maar veel minder dan in de K2-groep (Tan J, 2024).

Vitamine K regelt het calciummetabolisme en voorkomt opstapeling van calcium in de spieren (dat de spieren overmatig kan doen samentrekken). Ze houdt ook de bloedvaten soepel en zorgt voor een goede bloedtoevoer naar de spieren.

©PlaceboNocebo

Meer lezen?

Het belang van voldoende vitamine K voor het voorkomen van “ouderdomsziekten” wordt besproken in PlaceboNocebo 67 (aderziekten).

Referenties:

1. Tan J, Zhu R, Li Y, et al. Vitamin K2 in Managing Nocturnal Leg Cramps: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med. 2024 Dec 1;184(12):1443-1447. doi: 10.1001/jamainternmed.2024.5726. PMID: 39466236; PMCID: PMC11581596.
2. Xu D, Yang A, Ren R, et al. Vitamin K2 as a potential therapeutic candidate for the prevention of muscle cramps in hemodialysis patients: A prospective multicenter, randomized, controlled, crossover pilot trial. Nutrition. 2022 May;97:111608. doi: 10.1016/j.nut.2022.111608. Epub 2022 Jan 25. PMID: 35203045.