Intolerantie of overgevoeligheid voor salicylaten behandelen met omega-3 vetzuren en polyfenolen

Salicylaten zijn bioactieve stoffen die in verschillende soorten groenten, fruit, peulvruchten, granen, kruiden en specerijen zitten. Ze worden ook gebruikt in de geneeskunde, met als meest bekende acetylsalicylzuur of aspirine. Zowel de medicatie als salicylaten in de voeding kunnen bij gevoelige mensen symptomen veroorzaken die lijken op allergische reacties: onder andere netelroos, astma of ademhalingsmoeilijkheden, ontsteking van het neusslijmvlies, darmontsteking en diarree.

Een van de onderliggende mechanismen van salicylaat-intolerantie of overgevoeligheid is een verhoogde activatie van mastcellen met te veel vrijgave van histamine en leukotriënen.

Salicylzuur remt de werking van het enzym COX, en verlaagt op die manier de aanmaak van ontsteking opwekkende prostaglandinen en bloedstollende tromboxanen. Dat is de reden waarom aspirine ingezet wordt bij pijn en ontsteking en als een lichte “bloedverdunner”.

Aspirine en andere niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s) blokkeren de aanmaak (en activiteit) van prostaglandine E2, een ontstekingsbevorderende signaalstof die aangemaakt wordt uit het omega-6 vetzuur arachidonzuur. Prostaglandine E2 veroorzaakt niet alleen ontsteking, maar is ook betrokken bij het opheffen ervan en is belangrijk voor het herstellen van beschadigd slijmvlies. Door het blokkeren van prostaglandine E2 wordt de aanmaak van leukotriënen verhoogd, die heftige ontstekingsreacties en allergieachtige symptomen kunnen veroorzaken (Rusznak M, 2019; Togo K, 2009).

Er wordt ook meer histamine vrijgegeven. Overgevoeligheid voor aspirine en andere NSAID’s kan ook (deels) een gevolg zijn van een slechte afbraak en verwijdering van histamine, onder andere door een gebrek aan het enzym diamine oxidase (Agúndez JA, 2012).

Aspirine en andere NSAID’s kunnen overgevoeligheidsreacties in de luchtwegen, de huid en de darmen veroorzaken, maar het is meestal geen reactie op het medicijn zelf. Het wordt veroorzaakt door een te hoge aanmaak van leukotriënen, als een rechtstreeks gevolg van het werkingsmechanisme van NSAID’s. Te veel leukotriënen veroorzaakt een heftige (allergieachtige) ontstekingsreactie, doet de luchtwegen samentrekken (bronchospasmen), verhoogt de aanmaak van slijm en verhoogt de doorlaatbaarheid van de bloedvaten (oedeem, vochtophoping, zwelling van de slijmvliezen) (Ogawa Y, 2006). De typische symptomen zijn astma of ademhalingsmoeilijkheden, huiduitslag, (urticaria of “netelroos”), neus- en sinusontsteking, neuspoliepen, darmontsteking en diarree (Baenkler HW, 2008).

Bij heel gevoelige mensen kunnen salicylaten in de voeding een gelijkaardige reactie veroorzaken.

Alle voedingsmiddelen waar salicylzuur inzit schrappen is bijna onmogelijk. Het is ook niet nodig als je de onderliggende oorzaken aanpakt, de aanmaak van leukotriënen tempert, en de afbraak van histamine verbetert.

Mensen met salicylaat-intolerantie kunnen natuurlijke ontstekingsremmers nemen, met name omega-3 vetzuren, flavonoïden en andere polyfenolen (zie kader). Het mooie hiervan is dat deze stoffen je ook minder gevoelig maken voor salicylaat in de voeding. Ze zijn niet alleen een alternatief voor aspirine, maar ook een remedie voor salicylaat-intolerantie. Ze moduleren de aanmaak van prostaglandinen, tromboxanen en leukotriënen, zonder hun gunstige effecten te blokkeren. Het zijn bovendien natuurlijke leukotrieen-receptor antagonisten, mastcelremmers en antihistaminica (Gutiérrez S, 2019; Al-Khayri JM, 2022; Giménez-Bastida JA, 2021; Alam SB, 2022).

Een van de onderliggende oorzaken van overgevoeligheid voor aspirine en salicylaten in de voeding is een gebrek aan omega-3 vetzuren en te veel omega-6 vetzuren. Suppletie met omega-3 vetzuren kan de symptomen van salicylaat-intolerantie volledig genezen. In ernstige gevallen zijn hoge doses nodig. Drie patiënten met heel ernstige netelroos en astma door salicylaat-intolerantie (die behandeld moesten worden met corticosteroïden) kregen tien gram visolie per dag gedurende zes tot acht weken. De symptomen verdwenen (zo goed als) volledig en ze konden stoppen met de corticosteroïden. Wanneer de dosis visolie verlaagd werd, kwamen de symptomen terug (Healy E, 2008).

De inname van omega-3 vetzuren verhogen en die van omega-6 vetzuren verlagen kan ook door aspirine veroorzaakte verergering van longziekten voorkomen of verminderen (Schneider TR, 2017).

Hoeveel omega-3 vetzuren je precies nodig hebt, hangt af van de ernst van de symptomen, je inname van omega-6 vetzuren, je darmmicrobioom en je inname van polyfenolen. Hoe meer omega-6 vetzuren en hoe minder polyfenolen in je voeding, hoe meer omega-3 vetzuren je nodig hebt om ontsteking te remmen.
 

©PlaceboNocebo
 

Fragment uit het artikel “Voedselintoleranties. Weer alles kunnen eten met de juiste aanpak” in PlaceboNocebo 69, waarin ook veel andere intoleranties of overgevoeligheden aan bod komen, zoals gluten, lactose, fructose, FODMAP, histamine, nitraten, sulfieten en voedingsadditieven.

Referenties:

1. Agúndez JA, Ayuso P, Cornejo-García JA, et al. The diamine oxidase gene is associated with hypersensitivity response to non-steroidal anti-inflammatory drugs. PLoS One. 2012;7(11):e47571. doi: 10.1371/journal.pone.0047571. Epub 2012 Nov 12. PMID: 23152756; PMCID: PMC3495953.
2. Alam SB, Wagner A, Willows S, et al. Quercetin and Resveratrol Differentially Decrease Expression of the High-Affinity IgE Receptor (FcεRI) by Human and Mouse Mast Cells. Molecules. 2022 Oct 8;27(19):6704. doi: 10.3390/molecules27196704. PMID: 36235240; PMCID: PMC9573482.
3. Al-Khayri JM, Sahana GR, Nagella P, et al. Flavonoids as Potential Anti-Inflammatory Molecules: A Review. Molecules. 2022 May 2;27(9):2901. doi: 10.3390/molecules27092901. PMID: 35566252; PMCID: PMC9100260.
4. Baenkler HW. Salicylate intolerance: pathophysiology, clinical spectrum, diagnosis and treatment. Dtsch Arztebl Int. 2008 Feb;105(8):137-42. doi: 10.3238/arztebl.2008.0137. Epub 2008 Feb 22. PMID: 19633779; PMCID: PMC2696737.
5. Giménez-Bastida JA, González-Sarrías A, Laparra-Llopis JM, et al. Targeting Mammalian 5-Lipoxygenase by Dietary Phenolics as an Anti-Inflammatory Mechanism: A Systematic Review. Int J Mol Sci. 2021 Jul 25;22(15):7937. doi: 10.3390/ijms22157937. PMID: 34360703; PMCID: PMC8348464.
6. Gutiérrez S, Svahn SL, Johansson ME. Effects of Omega-3 Fatty Acids on Immune Cells. Int J Mol Sci. 2019 Oct 11;20(20):5028. doi: 10.3390/ijms20205028. PMID: 31614433; PMCID: PMC6834330.
7. Healy E, Newell L, Howarth P, et al. Control of salicylate intolerance with fish oils. Br J Dermatol. 2008 Dec;159(6):1368-9. doi: 10.1111/j.1365-2133.2008.08830.x. Epub 2008 Sep 15. PMID: 18795922.
8. Ogawa Y, Calhoun WJ. The role of leukotrienes in airway inflammation. J Allergy Clin Immunol. 2006 Oct;118(4):789-98; quiz 799-800. doi: 10.1016/j.jaci.2006.08.009. Erratum in: J Allergy Clin Immunol. 2007 Feb;119(2):296. PMID: 17030228.
9. Rusznak M, Peebles RS Jr. Prostaglandin E2 in NSAID-exacerbated respiratory disease: protection against cysteinyl leukotrienes and group 2 innate lymphoid cells. Curr Opin Allergy Clin Immunol. 2019 Feb;19(1):38-45. doi: 10.1097/ACI.0000000000000498. PMID: 30516547; PMCID: PMC6296891.
10. Schneider TR, Johns CB, Palumbo ML, et al. Dietary Fatty Acid Modification for the Treatment of Aspirin-Exacerbated Respiratory Disease: A Prospective Pilot Trial. J Allergy Clin Immunol Pract. 2018 May-Jun;6(3):825-831. doi: 10.1016/j.jaip.2017.10.011. Epub 2017 Nov 10. PMID: 29133219; PMCID: PMC5945343.
11. Togo K, Suzuki Y, Yoshimaru T, et al. Aspirin and salicylates modulate IgE-mediated leukotriene secretion in mast cells through a dihydropyridine receptor-mediated Ca(2+) influx. Clin Immunol. 2009 Apr;131(1):145-56. doi: 10.1016/j.clim.2008.09.008. Epub 2009 Jan 14. PMID: 19144570.